De cultuurheld Mithras en de stier
De cultus van de goddelijke cultuurheld Mitra of Mithra, Grieks Mithras, is vele eeuwen oud en komt in de Oudheid in het gehele Midden-Oosten voor, eerst in Perzië en India, later in Griekenland en van daaruit in het gehele Romeinse Rijk.
Mitra kwam naast Varuna, Agni en Indra voor tussen de godheden van de Vedische Indo-Ariërs (in de Rigveda). In het Sanskriet en in de Iraanse Avesta betekent 'mitra' (mithra): vriend of verbond. Het woord 'mithra' hangt ook samen met 'zonlicht' en 'wijsheid'.
In Griekenland werd Mithras verbonden met Apollo en Helios (Zon). Hij droeg een Frygische muts met zonnestralen er omheen (deze muts is kegelvormig en de punt valt naar voren); deze muts werd gedragen door vrijgelaten slaven en werd gezien als zinnebeeld van persoonlijke bevrijding.
Bij de Romeinen werd Mithras de Sol Invictus genoemd: de onoverwinnelijke zon en werd hij verbonden met de astrologische dierenriemtekens, die op meerdere afbeeldingen om hem heen zijn afgebeeld.
Mithras voert een persoonlijke strijd met een wilde stier, afkomstig uit een grot(!). Hij overmeestert die door met de vingers van zijn linker- hand in de neusgaten van de stier (een gevoelige plek door de vele zenuwuiteinden), zijn kop achterover te trekken, zodat de stier zijn hoorns niet kan gebruiken en machteloos is.
Mithras overwint de stier
om Mithras heen de Melkweg,
daarboven Sol en Luna
bron: Vaticaans Museum
Uit het bloed van de stier dat in de aarde dringt, komt een nieuwe mensheid voort: zinnebeeld van 'sterf en wordt geboren', 'kruisiging en opstanding'.
Op meerdere afbeeldingen kijkt Mithras daarbij achterom naar de god Sol (Zon) die zich in de hemel bevindt in de linker bovenhoek, terwijl in de andere hoek ook de godin Luna (Maan) van deze handeling getuige is. Op sommige afbeeldingen is een verbindende straal te zien tussen Sol en Mithras.
Al deze eigenschappen wijzen erop dat de psychologische betekenis van de handeling die Mithras uitvoert overeenkomt met de handeling, die later in de gestalte van Sint Joris wordt uitgebeeld.
Ook bij Mithras verzinnebeeldt de wilde stier zijn onbeheerste, donkere driftkrachten, die moeten worden bedwongen en omgevormd in de persoon van Mithras (de houding van Mithras en de stier komen overeen).
Die bevrijdt zich zo van zijn duistere kant en verbindt zich met de hemel, met de geestkracht van Zon en Maan.
Mithras overwint de stier
om Mithras heen de dierenriemtekens
bron: Thomson - Hirten, Händler und Propheten
Rondom Mithras bevinden zich de twaalf tekens van de dierenriem, wat het gebeuren in kosmologische verhoudingen plaats, terwijl ook de goden Sol en Luna aanwezig zijn. Dit is een aanwijzing voor de geestelijke betekenis van de strijd van Mithras met de wilde stier en de overeenkomst met de strijd die Sint Joris voert met de draak.
De mantels op de afbeeldingen wapperen in de wind, wat aan de ene kant een aanduiding is van hun beweging en werkzaamheid, maar aan de andere kant ook kan wijzen op het geestelijke aanzicht daarvan, doordat 'wind' ('pneuma', 'spiritus') de geest verbeeldt.
Beide figuren zijn een zinnebeeld van de geestelijke zelfverwerkelijking van de mens en de verbondenheid met God.
Mithras overwint de stier
links- en rechtsboven de Zon en de Maan aan de sterrenhemel
bron: 'Zoals er gezegd is over de opstanding'
De Oeros
Eén van de Germaanse runenstenen is de Oeros (Uruz). Het oorspronkelijke symbool voor Uruz betekent: 'een wilde stier'. Als een wilde stier eenmaal was getemd, een haast onmogelijke taak, kon hij nuttig worden gebruikt voor het vervoer van zware lasten. In de Mithrascultus wordt dit temmen uitgebeeld, zodat door Uruz dit 'psychodrama' ook bij Germaanse volkeren bekend was.Korte omschrijving van Uruz: overwinning van onbewustheid en onbeheerstheid, en beheersing van de vermogens. Sterf en wordt geboren, een einde en een nieuw begin, de overgang, de omvorming, een wedergeboorte.
Uruz is de rune van het einde en het nieuwe begin. Het trekken van deze rune betekent dat de wijze waarop u het leven tot nu toe heeft geleefd, aan zijn uiterlijke vorm is ontgroeid; daardoor moet deze levenswijze eindigen zodat uw levenskracht in een nieuwe geboorte, in een nieuwe vorm, kan vrijkomen.
Uruz is een rune van de overgang en maakt als zodanig deel uit van de Cyclus van Zelftransformatie.
Groei en verandering kan evenwel ook overgang naar het donker met zich meebrengen, als onderdeel van de cyclus van de steeds weerkerende vernieuwing. Net zoals in de natuur bestaat de vooruitgang ook hier uit vijf stappen; verval, dood, bevruchting, zwangerschap en wedergeboorte. Wat er nu gebeurt, laat u ertoe aanzetten een innerlijke dood te ondergaan. Hoewel Zelfverandering nooit wordt afgedwongen - we zijn altijd vrij ons te verzetten - bedenk toch dat de nieuwe vorm, het nieuwe leven, altijd grootser is dan het oude.
Weest daarom voorbereid op de kansen die achter het schijnbare verlies verborgen liggen. Het kan het verlies van iemand of iets betekenen waarmee een gevoelsmatige band bestaat, waardoor een deel van uw leven wordt bepaald; een deel dat nu moet worden teruggenomen, zodat u verder kunt leven. Op de een of andere manier wordt de band verbroken, een verhouding radicaal veranderd, een dood ervaren. Zoek tussen de as, ontdek een nieuw gezichtspunt en een nieuw geboren worden. Leer uzelf aan te passen aan de eisen van zo’n groeizame tijd.
Bron: Ralph Blum, Orakel der Runen; Uitgeverij de Ring
terug naar St. Joris en de draak
terug naar het weblog
^