De Tafel van Smaragd, vertalingen
De Tafel van Smaragd is een kort hermetisch (alchemistisch) tractaat dat wordt toegeschreven aan de legendarische Egyptische wijze Hermes Trismegistos (De Drievoudig Grote Hermes) uit de 3e eeuw. Het is een korte, kernachtige samenvatting van de hermetische (alchemistische) wereldbeschouwing in drie punten.
De oudste vindplaats van de tekst is in de werken van de Arabische geleerde Jabir ibn Hayyan (8ste eeuw, Alexandrië). Deze tekst is vertaald in het Grieks en van daaruit in het Latijn door o.a. Marsilio Ficino (1433-1499, o.a. leider van de Platoonse Academie in Florence) en Chrysogonus Polydorus (1498-1552). Zij had een hoog aanzien en is in de Middeleeuwen en daarna door heel Europa verspreid geweest.
Tabula Smaragdina, Heinrich Kuhnrath, 1606
Bron: A. Roob, Alchemie en mystiek
Newton ging er met andere woorden van uit dat geestelijke eigenschappen in de stof tot uitdrukking komen: 'Zo boven, zo beneden'.
1. De tekst van de Tabula Smaragdina met daaronder een van de mogelijke vertalingen.
Bron: Wikipedia (toevoegingen tussen haakjes van de vertaler)
Verum, sine mendacio, certum et verissimum:
- (Het volgende is) waar, ongelogen, zeker en zeer waar:
Quod est inferius est sicut quod est superius
- Wat lager is, is zoals wat hoger is en wat hoger is, is zoals wat lager is;
et quod est superius est sicut quod est inferius ad perpetranda miracula rei unius.
- (Denk hieraan) bij het verrichten van de wonderen van de ene zaak (het Grote Werk).
Et sicut res omnes fuerunt ab uno, meditatione unius,
- En zoals alle dingen zijn ontstaan uit het ene, door bezinning van het ene,
sic omnes res natae ab hac una re adaptatione.
- zo (zijn) alle dingen geboren uit deze ene substantie door middel van aanpassing.
Hermes met het scheppende vuur, dat
Vader Zon en Moeder Maan verenigt.
D. Solcius von Stoltenberg, Viridarium
Chymicum, Frankfurt, 1624
Bron: A. Roob, Alchemie en mystiek
- De vader ervan is de Zon, de moeder ervan is de Maan.
Portavit illud ventus in ventre suo.
- De wind heeft het gedragen in zijn buik.
Nutrix eius terra est, pater omnis telesmi totius mundi est hic.
- De voedster ervan is de aarde, deze is de vader (...) van de gehele wereld.
Virtus eius integra est.
- De kracht ervan is volkomen.
Si versa fuerit in terram, separabis terram ab igne, subtile ab spisso suaviter.
- Als deze kracht op aarde gegoten is, moet je voorzichtig aarde van vuur scheiden, het fijne van het grove.
Magno cum ingenio ascendit a terra in coelum,
- (Als je te werk gaat) met groot verstand, stijgt (deze kracht) van de aarde op naar de hemel,
iterumque descendit in terram et recipit vim superiorum et inferiorum.
- daalt weer af naar de aarde en ontvangt energie van de hogere en de lagere (regionen).
Sic habebis gloriam totius mundi. Ideo fugiet a te omnis obscuritas.
- Zo zul je de glorie van de hele wereld verwerven. Daardoor zal alle duisternis van je wegvluchten.
Haec est totius fortitudinis fortitudo fortis,
- Dit is de kracht in zijn meest geconcentreerde vorm,
quia vincet omnem rem subtilem omnemque solidam penetrabit. Sic mundus creatus est.
- omdat (deze kracht) elke ijle en vaste stof zal doordringen. Zo is de wereld geschapen.
Hinc erunt adaptationes mirabiles, quarum modus est hic.
- Op de wijze die hier beschreven is, zullen hieruit wonderlijke aanpassingen voortkomen.
Itaque vocatus sum Hermes Trismegistus, habens tres partes philosophiae totius mundi.
- Daarom word ik Hermes Trismegistus genoemd, omdat ik de drie delen van de filosofie van de gehele wereld bezit.
Completum est quod dixi de operatione solis.
- Dit is wat ik te zeggen had over de werking van de Zon.
2. Tabula Smaragdina van Hermes Trismegistos
vertalingen uit het Latijn
Hermes Trismegisto, Tafel van Smaragd
Waar, waar, zonder twijfel en zeker:
het lagere lijkt op het hogere en het hogere op het lagere,
ter vervolmaking van de wonderen van het Ene.
En zoals alle dingen uit het Ene zijn, uit de meditatie van het Ene,
zo worden ook alle dingen uit dit Ene geboren door variatie.
Zijn vader is de zon, zijn moeder de maan;
de wind heeft het in haar buik gedragen;
zijn voedster is de aarde.
Het is de vader van alle wonderlijke werken in de hele wereld.
Zijn kracht is volmaakt, als het in aarde is veranderd.
Scheid de aarde van het vuur en het fijne van het grove, zachtzinnig en met groot inzicht.
Het stijgt van de aarde op naar de hemel en keert vandaar naar de aarde terug,
opdat het de macht van de Hogeren en de Lageren ontvange.
Zo zul je de heerlijkheid van de wereld bezitten en alle duisternis zal van je wijken.
Dit is de kracht der krachten, want ze verslaat al het fijne en doordringt het vaste.
Zo werd de wereld geschapen.
Daartoe worden wonderlijke veranderingen en toepassingen tot stand gebracht,
waarvoor hier de middelen zijn gegeven.
Hermes Trismegisto word ik genoemd, daar ik de drie delen van de wijsheid der wereld bezit.
Uit: A. Roob, Alchemie en mystiek, Taschen, 2003
3. Smaragden Tafel
Het is waar en ongelogen, zeker en zeer waar.
Wat beneden is, is zoals dat wat boven is en dat wat boven is, is er evenals dat wat beneden is,
om de wonderen van slechts één ding te verrichten.
En zoals alle dingen geweest zijn en ontstaan zijn uit Eén door de bemiddeling van Eén:
zo worden alle dingen geboren uit dit Ene ding door aanpassing.
De Zon is zijn vader, de Maan is zijn moeder,
de wind heeft hem in zijn buik gedragen, de aarde is zijn verzorgster.
De vader van alle volmaaktheid in de hele wereld is hier.
Zijn kracht of macht is volledig als deze veranderd wordt in aarde.
U moet de aarde scheiden van het vuur, het subtiele van het grove, mild en met grote ijver.
Hij stijgt op van de aarde naar de hemel en vervolgens daalt hij weer af naar de aarde
en ontvangt de kracht van hogere en lagere dingen.
Op deze manier zult u de glorie van de hele wereld krijgen
en daardoor zal alle onwetendheid of duisternis van u wijken.
Zijn kracht is boven alle kracht verheven,
want zij overwint ieder subtiel ding en dringt door in ieder solide ding.
Zo werd de wereld geschapen.
Hieruit zijn en ontstaan bewonderenswaardige adaptaties,
waarvan het middel (of het proces) hier is en hierin.
Vandaar dat ik Hermes Trismegistus genoemd word,
daar ik drie delen bezit van de filosofie van de hele wereld.
Hetgeen ik gezegd heb over de werking van de Zon is volbracht en beëindigd.
Uit: Theosofia 108/2, april 2007, 69; De smaragden tafel: een theosofische lezing door Dara Tatray
terug naar het overzicht
^