Vraaggesprek met dr. Eben Alexander over zijn bijna-doodervaring en over het bewustzijn



Eben Alexander
In 2008 raakte Eben Alexander, arts - al meer dan 25 jaar academisch neurochirurg, waarvan 15 jaar in het Brigham and Women's Hospital, Children's Hospital en Harvard Medical School in Boston - in een diep coma als gevolg van een bacteriële meningitis, veroorzaakt door een kwaadaardige stam van E. coli. Na een week in een diep coma te hebben gelegen, schatten de artsen zijn overlevingskans op minder dan 10%, met de kanttekening dat hij, als hij op de een of andere manier toch weer bijkwam, voor de rest van zijn leven in een verpleeghuis zou moeten blijven.
Niet alleen herstelde hij op wonderbaarlijke wijze en volledig, maar hij vertelde ook over een ongelooflijke en diepgaande bijna-doodervaring in de tijd dat hij in coma lag, waarbij zijn hersenschors volledig werd uitgeschakeld. Hij was feitelijk dood, zonder functionerende hersenen - en vanuit een materialistisch wetenschappelijke visie waren dat zeker geen hersenen die zijn ervaring zouden kunnen weergeven, ervaringen die hij zeer gedetailleerd heeft beschreven in zijn boek, de New York Times nummer 1 bestseller 'Bewijs van de Hemel'.

Als neurochirurg had hij verhalen gehoord van patiënten over hun eigen bijna-doodervaringen, die hij terloops had afgedaan als hallucinaties en hij had nooit de tijd genomen om te onderzoeken wat zijn patiënten vertelden of wat het mogelijk kon betekenen. Zoals hij schrijft in 'Bewijs van de hemel': "Net als veel andere wetenschappelijke sceptici weigerde ik om zelfs maar de gegevens te bekijken die van belang waren voor de vragen over deze verschijnselen. Ik veroordeelde de gegevens en degenen die ze verstrekten, omdat mijn beperkte blik er niet de flauwste notie van had, hoe zulke dingen werkelijk zouden kunnen gebeuren." Hij voegt daaraan toe: "Zij die beweren dat er geen bewijs is voor verschijnselen die wijzen op een uitgebreid bewustzijn, ondanks overweldigende aanwijzingen voor het tegendeel, zijn opzettelijk onwetend. Zij geloven dat zij de waarheid kunnen weten, zonder naar de feiten te hoeven kijken."
Sinds zijn bijna-doodervaring heeft Alexander een ommezwaai gemaakt om, zoals de filosoof David Chalmers het noemt, "het moeilijke vraagstuk van het bewustzijn" te onderzoeken, dat in wezen neerkomt op de vraag of de hersenen het bewustzijn scheppen, of dat we spirituele wezens zijn die een fysiek bestaan leiden, waarbij de hersenen meer als een soort filter dienen. In Alexander's nieuwste, nog boeiender boek, 'Living in a Mindful Universe', verkent hij de wetenschap achter dit alles tot in de kleinste bijzonderheden en bespreekt hij alles over waar de hersenen herinneringen opslaan (hint: dat weet niemand), tot wat die andere kant ons zou kunnen leren over onze huidige werkelijkheid hier.

Vraaggesprek met Eben Alexander, M.D.

1. Het materialistische en spirituele wereldbeeld

Vóór uw bijna-doodervaring verklaarde u dat u uzelf als een 'scepticus' beschouwde, zonder echt te begrijpen wat dat betekende - in uw boek beschrijft u ook het denkbeeld 'pseudo-sceptici'. Hoe is uw houding veranderd op basis van uw eigen ervaring en alles wat u sindsdien hebt geleerd?

Vóór mijn coma, zou ik zeggen dat ik een onbevooroordeelde scepticus was. De pseudo-sceptici daarentegen zijn degenen, die hun mening hebben gevormd op basis van hun vooroordelen en die opmerkelijk weerbarstig blijken te zijn tegen het aanvaarden van empirische gegevens of goed beredeneerde argumenten. Veel critici van spiritualiteit, psi en paranormale ervaringen, vooral zij die in het openbaar in laatdunkende bewoordingen schrijven over andermans meedelen van zulke ervaringen, zijn gewoon pseudo-sceptici.
In 'Living in a Mindful Universe' stel ik veel van die fundamentele overtuigingen rechtstreeks ter discussie, in een poging om al het empirische bewijs van menselijke ervaringen in bredere zin te verklaren. Nu ik zelf een persoonlijke, transformerende ervaring heb gehad, is mijn houding veel opener geworden, omdat ik mogelijkheden zie voor een meer omvattend wereldbeeld, waarin het bewijs voor onze spirituele aard, levend in een spiritueel universum, wordt samengevat langs lijnen van de grensverleggende wetenschap, die voortkomt uit kwantumfysica en kosmologie, volledig aanvaarden.

Wat is de materialistische visie op het bewustzijn?

De conventionele wetenschap kan 'reductief materialisme' of 'fysicalisme' worden genoemd - dat wil zeggen dat alleen de fysieke wereld bestaat. Dit betekent dat gedachten, gevoelens, waarnemingen en herinneringen, slechts verschijnselen zijn van de fysieke werking van de hersenen en dus op zichzelf geen werkelijk bestaan hebben. Volgens het materialisme is het bewustzijn dus niet meer dan het verwarrende resultaat van de chemische reacties en elektrische stromen in de substantie van de hersenen. Belangrijke gevolgen van deze opvatting zijn, dat ons bestaan er alleen van geboorte tot de dood is en niets meer, en dat de vrije wil zelf een volslagen illusie is. Als het bewustzijn niets meer is dan chemische reacties, is er geen plaats meer voor de 'vrije wil' om een rol te spelen of voor een leven hiernamaals.
Mijn nieuwe opvatting en een opvatting die in de neurowetenschappen en de filosofie van de geest naar voren komt, is precies het tegenovergestelde: dat de ziel/geest bestaat en dat die alle schijnbare fysieke werkelijkheid vanuit zichzelf projecteert. De hersenen zijn echter eerder een gevangenis, waaruit ons bewustzijn wordt bevrijd op het moment van de lichamelijke dood, waardoor de ervaring van het hiernamaals mogelijk wordt; wat ook de mogelijkheid van reïncarnatie inhoudt. Onze keuzes zijn enorm belangrijk en dus is de vrije wil een allesbepalend onderdeel van de zich ontwikkelende werkelijkheid.

2. De hersenen

Wat weten we over de hersenen en wat kunnen we bewijzen?

Wij weten enorm veel over de hersenen en hun werking, waaronder het bewijs dat zij helemaal niet de oorzaak van het bewustzijn zijn. De beste klinische voorbeelden zijn terminale luciditeit (helderheid), verworven 'savant' syndromen en studies naar hallucinogene stoffen.
In het geval van terminale luciditeit worden demente bejaarde patiënten rond het tijdstip van overlijden veel bedachtzamer en communicatiever, op een manier die onmogelijk zou zijn als de hersenen op de een of andere manier het bewustzijn zouden voortbrengen.
Verworven savant syndroom treedt op wanneer een vorm van hersenbeschadiging - zoals een hoofdwond, beroerte of autisme - bovenmenselijke mentale prestaties mogelijk maakt op het gebied van geheugen, berekening, gnosis, enz.
Het opkomende bewijs van functionele MRI (fMRI, functional magnetic resonance imaging) en magnetoencephalografie(MEG)-studies van patiënten die serotinerge hallucinogene drugs gebruiken (zoals psilocybine, DMT [ayuhuasca], LSD, etc.) onthullen dat de meest diepgaande van zulke drugservaringen gepaard gaan met een vergaande uitschakeling van de activiteit van de fysieke hersenen (!). Deze schokkende bevinding van dergelijke experimenten komt volledig overeen met mijn eigen verbazingwekkende explosie van een rijk, levendig en buitengewoon werkelijk bewustzijn - wat gepaard ging met de progressieve schade aan mijn neocortex tijdens een ernstige gram-negatieve bacteriële meningitis, waardoor ik in november 2008 een week lang comateus was.

Zoek op 'het harde probleem van het bewustzijn' om meer te vinden van het absoluut doodlopende spoor dat dit soort denken heeft opgeleverd over de aard van het bewustzijn en de relatie tussen hersenen en geest. Vanuit een fysicalistisch gezichtspunt wordt het vraagstuk van hoe het bewustzijn zou kunnen ontstaan uit het fysieke brein het onmogelijk op te lossen vraagstuk. We moeten accepteren dat een volledige verklaring van geest en bewustzijn een onderzoek moet inhouden, dat verder gaat dan alleen de fysieke substantie van de hersenen.
Een van de beroemdste neurochirurgen van de 20e eeuw, dr. Wilder Penfield uit Montreal, besteedde zijn loopbaan aan het bestuderen van de effecten van elektrische hersenstimulatie bij wakkere patiënten en is dus een wetenschapper die beter dan de meeste anderen in staat is, om dit geest-lichaam probleem tot in bijzonderheden te bespreken. In zijn boek uit 1975, 'Mystery of the Mind', maakte hij heel duidelijk dat
- de hersenen de geest niet kunnen verklaren, dus niet de oorzaak zijn van het bewustzijn,
- noch de bron zijn van de 'vrije wil'
- of zelfs maar de opslagplaats van het geheugen.

Waarom is er volgens u zo'n kloof tussen de materialistische of fysicalistische wetenschap en degenen die geloven dat de geest de dood overleeft en niet door de hersenen is geschapen? Waarom is het zo moeilijk voor beide opvattingen om naast elkaar te bestaan?

De wetenschappelijke ontwikkeling begon ongeveer vierhonderd jaar geleden, toen mensen als Galileo Galilei, Francis Bacon, Isaac Newton en anderen probeerden de wetten van oorzaak en gevolg in de fysieke wereld te bepalen. Als zij het gebied van de geest of het bewustzijn te dicht naderden, dreigden zij op de brandstapel te belanden. In de loop der eeuwen werd de natuurkunde beschouwd als de studie van de fysieke wereld en dus was, vanuit wetenschappelijk gezichtspunt, het fysieke de grondslag van de hele werkelijkheid. Dit maakte de veronderstelling noodzakelijk dat de mens en zijn bewustzijn in de wereld slechts een andere subcategorie van het fysieke was.
Het probleem is dat zij niet beseften dat de subjectieve, persoonlijke werkelijkheid het enige is waarvan een mens kan weten dat het bestaat en dat onze geest niet alleen nauw betrokken is bij het waarnemen van de wereld om ons heen, maar ook bij het zelf tot stand brengen van die zich aandienende werkelijkheid.

De kwantumfysica, de meest beproefde theorie in de geschiedenis van de wetenschap, dwingt ons ertoe het bewustzijn weer op de eerste plaats te zetten als de oorzaak van de gehele ontluikende werkelijkheid, maar de moderne natuurkundige gemeenschap heeft er moeite mee afstand te doen van de eeuwenoude opvatting dat de wereld kan worden verklaard door middel van fysische materie alleen. Veel kwantumfysici krijgen het advies om "hun mond te houden en alleen te rekenen". Dat wil zeggen, geen aandacht te schenken aan de volkomen tegen-intuïtieve en bizarre eigenschappen van de subatomaire wereld die in kwantummechanica-experimenten naar voren zijn komen. [zoals het dubbele-spleetexperiment]
Het probleem is dat zij niet beseften dat de subjectieve werkelijkheid het enige is waarvan een mens kan weten dat het bestaat.
Materialisme is de gemakkelijke vorm van wetenschap en wordt vooral aangehangen door hen, die alleen maar enige kennis van de werkelijkheid willen verkrijgen, ook al slaagt het er jammerlijk niet in iets te verklaren over het bewustzijn zelf of over allerlei menselijke ervaringen, zowel alledaagse als niet alledaagse. Het antwoord ligt in het aannemen van een veel grootser wereldbeeld, met name dat van het metafysische idealisme: dat bewustzijn fundamenteel is in het universum en dat al het andere, ook het waarneembare, fysieke universum, voortkomt uit bewustzijn.

Als neurochirurg lijkt het erop dat uw mening over de functie van de hersenen is veranderd van geloven dat zij het bewustzijn scheppen tot afvragen of het niet een soort filter is. Wat denkt u dat de functie van de hersenen werkelijk is en wat ondersteunt de wetenschap op dit moment?

De filtertheorie is voor mij het meest begrijpelijk - dat het fysieke brein als een filter dient, dat slechts een beperkte staat van bewustzijn toelaat. De hersenen besturen daarnaast zeker vele functies van het menselijk lichaam en geven ons onze taalkundige vermogens, en ons vermogen om problemen te analyseren en op te lossen. Maar deze schijnbaar superieure eigenschappen (in vergelijking met andere soorten) dienen vaak om ons te beperken van het volledige spectrum van wat mogelijk is. Het oorzakelijke model van het fysicalisme (dat wil zeggen, dat het fysieke brein bewustzijn schept uit de zuiver fysieke materie van het brein) is de minst redelijke van de mogelijkheden om bewustzijn te verklaren en faalt jammerlijk in het verschaffen van enig verklarend inzicht.

Is er een manier om dit alles te bewijzen?

Het bewijs dat het materialistische 'de-hersenen-produceren-bewustzijn'-model fout is, is overal om ons heen. Aan de wetenschappelijk ingestelde mensen die het willen onderzoeken, beveel ik Ed Kelly's twee buitengewone boeken 'Irreducible Mind' en 'Beyond Physicalism' aan. De conventionele wetenschap heeft zich schuldig gemaakt aan het onderdrukken en ontkennen van een berg bewijs gedurende tientallen jaren, door allerlei menselijke ervaringen als helderziende waarnemingen, buiten-lichamelijke ervaringen, voorkennis, herinneringen aan vorige levens bij kinderen, BDE's, gedeelde doodservaringen, etc. eenvoudigweg 'hallucinaties' te noemen, in plaats van ze te bestuderen en te trachten ze te begrijpen. Vroeg of laat is grote teleurstelling over het mislukte wereldbeeld van het materialisme onvermijdelijk en het gevolg zal het verdwijnen van dat wereldbeeld zijn, ten gunste van een wereldbeeld dat veel beter in staat is om de grote verscheidenheid aan menselijke ervaringen die te doorgronden zijn, te verklaren.

3. Het 'brain entrainment'

Wat stelt u voor aan mensen die hun bewustzijn op een hoger plan willen brengen? Is er iets dat u sindsdien hebt ervaren dat op een BDE lijkt?

Het wereldbeeld van het idealisme (dat ons bewustzijn de hele zich ontvouwende werkelijkheid schept) opent de deur naar het buitengewone vermogen dat ieder van ons heeft, om ons leven te beïnvloeden. We maken allemaal deel uit van dit bewustzijn en het is de taak van ieder van ons om de waarheid te ontdekken over wie we werkelijk zijn.
Vanaf ongeveer twee jaar na mijn coma in 2010, begon ik 'binaural beat geluidstechnologie' te onderzoeken, een vorm van 'brain entrainment' *), gebruikmakend van een 'timing circuit' in de lagere hersenstam. Ik wilde de neocorticale uitschakeling herhalen die ik tijdens mijn coma had ervaren, maar zonder zo dicht bij de dood te komen.
Binaurale beats zijn van doorslaggevend belang geweest tijdens mijn spirituele reis van de afgelopen jaren, omdat ze me in staat stelden opnieuw contact te maken met de werelden, de wezens en wezenlijke krachten van liefde, die ik tijdens mijn NDE (Near Death Experience) voor het eerst ontmoette. In het bijzonder heb ik de tonen, ontwikkeld door Kevin Kossi en Karen Newell van Sacred Acoustics, als bijzonder krachtig ervaren. Ik heb deelgenomen aan regressies naar vorige levens en voel dat die ook helpen op deze ontdekkingsreis, maar ik heb de neiging om te kiezen voor zelf ondernomen onderzoeken door het bewustzijn te onderzoeken middels Sacred Acoustics geluidsopnamen. Ik heb veel succes gehad met het opnieuw bezoeken van de spirituele werelden die ik tijdens mijn coma ben tegengekomen en ik blijf mijn verbinding met mijn hogere geest ontwikkelen.
*) Entrainment is de synchronisatie van twee verschillende ritmische processen. Entrainment is door stroboscopisch licht en/of herhaald ritmisch geluid iets van transcendentie ervaren. Letterlijk: 'bij elkaar in de trein stappen', om zo ritmische bewegingen te versterken. [Yogi's gebruiken hiervoor klankschalen om de werking van hun chakra's te versterken.]

Kunt u ons meer vertellen over binaurale beats?

Binaurale beats is een verschijnsel dat werd ontdekt door de Pruisische natuurkundige Heinrich Wilhelm Dove uit het midden van de 19e eeuw, die ontdekte dat de aanbieding van zuivere tonen met een licht verschillende frequentie aan de beide oren (variërend van minder dan 1 Hz tot ±25 Hz met elkaar) een golvende ervaring in de waarneming van het geluid veroorzaakte. De frequentie van de golving vloeit voort uit het rekenkundig verschil tussen de twee tonen, d.w.z. 100 Hz in het ene oor gecombineerd met 104 Hz in het andere oor leidt tot een 4-Hz golvend geluid. Anderen hebben de bewustzijnsveranderingen onderzocht die met dit binaurale beat-verschijnsel in verband worden gebracht, vooral bij het versterken van uittredings- en afstandswaarnemingservaringen.
Verschillende voordelen van binaurale beats zijn vermindering van voortdurend innerlijk praten, betere slaap, minder angst, emotionele ontlading, spirituele begeleiding, verbeterde intuïtie. Iedereen is uniek en het is belangrijk om te proberen om voor jezelf te zien, welke resultaten kunnen worden bereikt. Karen en ik geven regelmatig workshops over hoe je dit precies kunt doen en gratis trainingsvideo's zijn beschikbaar bij Sacred Acoustics, samen met een gratis proefopname van 20 minuten.

4. Geestelijke leerschool

Waarom denkt u dat er een 'sluier' bestaat, d.w.z. waarom gelooft u dat we hier zijn om te leren?

Ik geloof dat het universum in wezen bestaat opdat wezens met gevoel kunnen onderwijzen en leren in deze 'spirituele school', waarvan het gevolg de ontwikkeling van het bewustzijn is. Voor dit leren is het nodig dat wij niet op de hoogte zijn van alles, wat onze hogere geest weet [over onze vorige levens]. Wij maken echter opnieuw contact met de spirituele wereld na de lichamelijke dood, in het licht van een levensherziening; ontmoetingen met de geesten van diegenen in onze geestelijke groep; en een hernieuwde onderdompeling in die zee van onvoorwaardelijke liefde, die wordt vertegenwoordigd door God en soortgelijke denkbeelden van diegenen, die zulke spiritueel verrijkende ervaringen hebben gehad. We kunnen ook toegang krijgen tot onze hogere geest door langdurige en uitgebreide oefeningen van 'naar binnen gaan' of meditatie, die we gedurende ons leven beoefenen.
De sluier maakt deel uit van het 'geplande vergeten', een opzettelijk verlies van herinneringen aan vorige levens en tussenlevens [Dante, de onderdompeling in de rivier de Lethe], dat ons geheel op deze wereld betrokken laat zijn [de geestestoestand van onbewuste vereenzelviging met dit bestaan]. Dat is de emotionele bekrachtiging van onze toestand als 'persoonlijke geest' om ons leven ten volle te leven. Ongelukken dienen als motor voor de groei van onze geest en de groei van andere geesten met wie wij zijn verbonden.

De schrijver
Eben Alexander, M.D. werkte meer dan vijfentwintig jaar als academisch neurochirurg, waaronder vijftien jaar in het Brigham & Women's Hospital, Children's Hospital en Harvard Medical School in Boston. In 2008 had hij een bijna-doodervaring die hem ertoe bracht de vraagstukken van het bewustzijn diepgaand te onderzoeken, waarover hij schrijft in de boeken: Living in a Mindful Universe, Proof of Heaven, en The Map of Heaven.
De opvattingen in dit artikel zijn bedoeld om alternatieve studies onder de aandacht te brengen en aan te zetten tot gesprek. Ze zijn de mening van de auteur en vertegenwoordigen niet noodzakelijk de mening van een groep, en zijn enkel voor informatieve doeleinden, ook indien dit artikel het advies bevat van artsen en medische beroepsbeoefenaars. Dit artikel is geen vervanging voor professioneel medisch advies, diagnose of behandeling, en is ook niet bedoeld als zodanig, en er mag in geen geval op worden vertrouwd als specifiek medisch advies.


terug naar het literatuuroverzicht






^