Norman Geisler en Frank Turek - 'Ik heb te weinig geloof om een atheïst te zijn'

Samenvatting uit hun boek over het 'antropisch principe'.
Uitg. Ark Boeken (2007) 9789033818332
Bron: zoektocht.net

Wetenschappers hebben ontdekt dat de natuurkundige kenmerken van het heelal waarin wij leven zo nauwkeurig op elkaar zijn afgesteld, dat daardoor het leven op aarde mogelijk wordt gemaakt. De aarde is een planeet met tal van onwaarschijnlijke en onderling afhankelijke omstandigheden die het leven onderhouden en de aarde tot een kleine oase maken in een uitgestrekt en onherbergzaam universum.
Die nauwkeurige en onderling afhankelijke natuurlijke omstandigheden ('antropische constanten' genaamd) vormen de basis van het zogenaamde 'antropisch principe'. 'Antropisch' komt van het Griekse woord 'anthropos' dat 'mens' of 'man' betekent. Het antropisch principe is een wetenschappelijke benaming voor het groeiende bewijs dat een aantal wetenschappers ervan overtuigt, dat het heelal uiterst nauwkeurig is afgesteld (ontworpen) om menselijk leven hier op aarde mogelijk te maken.
In het uitgestrekte en onherbergzame heelal zijn wij aardbewoners als astronauten, die alleen in leven kunnen blijven binnen de grenzen van hun kleine ruimteschip. Net als een ruimteschip zou doen, houdt onze aarde leven in stand terwijl ze door een levenloze ruimte voortraast. Maar net als bij een ruimteschip kan ook de geringste verandering of de kleinste fout in een of meer factoren - in het universum of op aarde - een fatale wijziging van de nauwkeurig bepaalde natuurlijke omstandigheden, die we nodig hebben om te kunnen leven, tot gevolg hebben.

Antropische constante 1: de zwaartekracht. Als de zwaartekracht 10^-38 procent groter of kleiner was, zou de zon niet bestaan en wij op aarde daardoor ook niet.
Antropische constante 2: de aantrekkingskracht tussen aarde en maan. Als die kracht groter was dan hij nu is, zou de invloed op de getijden van de oceanen, de atmosfeer en de rotatieperiode van de aarde te sterk zijn en ook als ze minder sterk was, zouden veranderingen in de omloopbaan en -tijd van de maan voor een onstabiel klimaat zorgen. In beide gevallen zou er op aarde geen leven mogelijk zijn.
Klik hier voor een artikel over dit onderwerp in Scientias.
Antropische constante 3: het zuurstofpeil. De atmosfeer van de aarde bestaat voor 21 procent uit zuurstof. Dat nauwkeurig vaststaande getal is een antropische constante die leven op aarde mogelijk maakt. Als het 25 procent was, zouden er spontaan branden uitbreken, als het 15 procent was, zouden mensen stikken.
Antropische constante 4: het koolstofdioxidepeil. In de atmosfeer van de aarde wordt de hoeveelheid koolstofdioxide van nature op het juiste peil gehouden. Als het koolstofdioxidepeil hoger was dan het nu is, zou een extreem broeikaseffect het gevolg zijn en zouden we allemaal verbranden. Als het lager was dan het nu is, zouden de planten hun fotosynthese niet kunnen voortzetten. Naast het zuurstof- en koolstofdioxidepeil is ook de nauwkeurig afgestelde verhouding tussen de hoeveelheden stikstof, zuurstof, koolstofdioxide en ozon in de samenstelling van de atmosfeer op zich een antropische constante.
Antropische constante 5: atmosferische transparantie. De huidige eigenschappen van de atmosfeer zijn absoluut essentieel voor het leven op aarde. Als de atmosfeer minder transparant was, zou te weinig zonnestraling het aardoppervlak bereiken. Als ze transparanter was, zouden we aan te veel zonnestraling worden blootgesteld.

Wetenschappers hebben ontdekt dat erop lijkt dat het heelal nauwkeurig is ontworpen om die heel specifieke omstandigheden te creëren die het leven op aarde mogelijk maken. Bij de geringste wijziging in een van de vele milieufactoren of fysieke factoren (de 'constanten') zouden we niet eens kunnen bestaan. Die constanten zijn onderling afhankelijk van elkaar - een kleine verandering in het ene onderdeel kan de andere beïnvloeden en zo de omstandigheden die nodig zijn voor het leven onmogelijk maken.

Het heelal is zo nauwkeurig afgesteld (de 'fijnregeling') dat het antropisch principe het krachtigste argument voor het bestaan van God is. Het is niet zo dat er maar een paar ruim gedefinieerde constanten zijn die het resultaat van toeval zouden kunnen zijn. Nee, er zijn meer dan honderd heel precies gedefinieerde constanten die sterk in de richting van een intelligente Ontwerper wijzen.

We hebben er al vijf behandeld. Hier zijn er nog tien:
1. Als de middelpuntvliedende kracht van de planetaire bewegingen niet precies in evenwicht was met de zwaartekracht, zou er niets in een baan om de zon kunnen blijven draaien.
2. Als het heelal een miljoenste trager was uitgedijd, zou het uitdijen gestopt zijn en zou het heelal geïmplodeerd zijn voordat er sterren waren ontstaan. Als het sneller was uitgedijd, zouden er geen melkwegstelsels zijn ontstaan.
3. Elke natuurkundige wet laat zich beschrijven als een functie van de snelheid van het licht (die nu is vastgesteld op 299.792.458 m/sec). Zelfs de geringste variatie in de lichtsnelheid zou de andere constanten wijzigen en leven op aarde onmogelijk maken.
4. Als de hoeveelheid waterdamp in de atmosfeer hoger was dan het nu is, zou door het broeikaseffect de temperatuur te hoog worden voor menselijk leven. Als het lager was, zou door een te gering broeikaseffect de aarde te koud worden voor de mens.
5. Als Jupiter niet in zijn huidige baan stond, zou de aarde gebombardeerd worden met ruimtepuin. Jupiters zwaartekrachtveld werkt als een kosmische stofzuiger, doordat het planetoïden en kometen aantrekt die anders de aarde zouden kunnen raken.
6. Als de aardkorst dikker was, zou er teveel zuurstof door de korst worden opgenomen, waardoor er te weinig overblijft om het leven te kunnen onderhouden. Als hij dunner was, zou de toegenomen vulkanische en tektonische activiteit het leven onmogelijk maken.
7. Als de rotatieperiode van de aarde langer duurde dan 24 uur, zouden de temperatuurverschillen tussen dag en nacht te groot zijn. Als de rotatieperiode korter was, zouden de atmosferische windsnelheden te groot zijn.
8. De helling van de aardas is met 23 graden precies goed. Bij een geringe wijziging zouden de oppervlaktetemperaturen op aarde te extreem zijn.
9. Als atmosferische ontladingen (bliksem) frequenter waren, zou er teveel worden vernietigd door vuur. Als ze minder frequent waren, zou er te weinig stikstofbinding in de atmosfeer plaatsvinden en er te weinig stikstof in de grond komen voor plantengroei.
10. Als er meer seismische activiteit was, zou er veel meer leven verloren gaan. Als er minder was, zouden de minerale voedingsstoffen op de oceaanbodem en in de afvoer van rivieren niet worden teruggegeven aan de continenten door middel van tektonische opheffing. Zelfs aardbevingen zijn nodig om het leven op aarde zoals wij het kennen, te onderhouden.

Astrofysicus Hugh Ross heeft de kans berekend dat deze en andere constanten - 122 in totaal - nu bij toeval (dus zonder goddelijk ontwerp) zouden bestaan voor welke planeet in het heelal dan ook. Ervan uitgaande dat het heelal 10²² planeten telt (een enorm aantal: een 1 met 22 nullen) is zijn antwoord onthutsend: een kans van 1 op 10¹³⁸, oftewel een kans van 1 op een 1 met 138 nullen!
Er zijn maar 10⁷⁰ atomen in het hele universum. De kans dat enige planeet in het heelal de levensinstandhoudende omstandigheden heeft die wij hebben, is in feite nul, tenzij er een intelligente Ontwerper achter zit.
Nobelprijswinnaar Arno Penzias, medeontdekker van de kosmische achtergrondstraling, zei het zo: 'De astronomie brengt ons bij een unieke gebeurtenis: een heelal dat uit het niets werd geschapen en nauwkeurig is afgesteld om de omstandigheden te creëren die nodig zijn om leven mogelijk te maken. Een absurd toeval daargelaten, wijzen de bevindingen van de moderne wetenschap op een achterliggend, je zou kunnen zeggen bovennatuurlijk plan.
Kosmoloog Ed Harrison spreekt van een 'absoluut bewijs' wanneer het gaat om de betekenis van het antropisch principe voor de godsvraag. Hij schrijft: "Hier is het absolute kosmologische bewijs voor het bestaan van God - het ontwerpargument van Paley - in een nieuw, gemoderniseerd jasje. De nauwkeurige afstemming van het heelal is een prima facie bewijs voor deïstisch ontwerp."

Dit gedeelte is afkomstig uit het boek 'Ik heb te weinig geloof om atheïst te zijn', en is met toestemming van de uitgever gepubliceerd.

Samenvatting door Dr. Taede A. Smedes
Dit boek gaat over basisvragen als: Waar komen wij vandaan? Wat is onze bestemming? Bestaat er een God? Leidt wetenschap niet automatisch tot een atheïstische levensovertuiging? Het boek gaat in op zaken variërend van de betrouwbaarheid van de rede, een ontwerp van de natuur, het bestaan van wonderen, de betrouwbaarheid van de bijbel tot Jezus en de God die we kunnen leren kennen. Uiteindelijk draait alles om ons 'wereldbeeld': hoe moeten we de wereld om ons heen duiden?

"Geisler en Turek argumenteren dat een christelijk wereldbeeld een veel betere beschrijving geeft van de werkelijkheid dan een atheïstische visie, een stelling waar ik van harte mee instem. Ik kan het boek aanraden voor christenen die hun geloof rationeel beter willen onderbouwen, maar zeker ook aan de sceptische atheïst die meent dat de wetenschap God allang heeft wegverklaard." Prof.dr. Cees Dekker, hoogleraar moleculaire biofysica aan de TU Delft.

"Als u een scepticus bent, bedenk dan dat u onze woorden moet geloven of verwerpen op grond van de bewijzen die we aanvoeren en niet omdat we bepaalde godsdienstige opvattingen hebben. We zijn allebei christen, maar dat zijn we niet altijd geweest. We zijn door bewijzen tot geloof gekomen. Dus het feit dat we christen zijn, doet niet ter zake. Het gaat om de vraag waaróm we christen zijn. En daar draait het om in dit boek.
Atheïsten, die van nature sceptisch tegenover het christendom staan, blijken waarachtig in het atheïsme te gelóven. Zoals we zullen zien, hebben ze, als ze de bewijzen eerlijk onder ogen zien, heel wat meer geloof nodig om hun atheïstische overtuigingen staande te houden dan christenen nodig hebben voor die van hen." Norman L. Geisler en Frank Turek

terug naar het literatuuroverzicht

terug naar het weblog

^