Sofroni Sacharov - De Heilige Silouan de Athoniet
ISBN: 978-90-811555-1-9
Aantal pagina's: 542
Binding: Hardgebonden
Prijs: 29,50 €
Uitgeverij Orthodox Logos
Rosmolenplein 50
5014 ET Tilburg
E: contact[at]orthodoxlogos.com
W: orthodoxlogos.com
Orthodoxe boeken in het Nederlands van andere uitgeverijen
Orthodox Klooster, Pervijze & Gozalov Books, Den Haag
Boekbespreking door Vader Silouan Osseel
Zelden was de spirituele honger zo groot als de dag van vandaag. Diep in zijn binnenste voelt de mens dat hij iets fundamenteels mist, maar hij kan het niet definiëren. Aanvankelijk zoekt hij zijn honger te stillen met alles wat hij rondom zich ziet en kent, maar telkens weer komt hij tot de vaststelling dat het gevoel van onvoldaanheid weer terugkeert en niet definitief verdwenen is.
Sommigen zoeken de oplossing heel ver, o.a. in oosterse religies en moderne spirituele bewegingen, terwijl de echte oplossing hier en nu beschikbaar is en op een verrassende plek dichtbij. Maar ze is vergeten geraakt en onder het puin en stof bedolven, en men weet ze niet meer te vinden of te waarderen. Daarom willen we u graag de tweede editie van het boek 'Silouan de Athoniet' voorstellen, dat inmiddels niet alleen een standaardwerk is in de spirituele literatuur, maar dat bovendien een wereldwijde bekendheid heeft gekregen en vertaald is in 24 talen.
Dit werk gaat over het leven van een Russische monnik (1866 -1938) die een leven in stilte verkoos. Het boek opent daarmee een deur van een voor de meeste westerlingen vergeten wereld, de wereld van stilte. Niet een wereld die vrij is van ieder geluid, maar een wereld van innerlijke stilte, een wereld van onbewogenheid van geest en met stabiliteit van hart door het verwijlen in één enkelvoudige gedachte. Die toestand van innerlijke en uiterlijke stilte wordt het best weergegeven door het Griekse woord 'hesychia' [Hesychia: godin van de gemoedsrust] en het verwerven ervan vraagt een grote waakzaamheid over het hart en over de gedachten [Grieks 'nepsis': waakzaamheid, tegenwoordig 'mindfulness' genoemd].
Weinigen zijn zich ervan bewust dat de mens buiten zijn verstand nog over een andere vermogen beschikt, namelijk een geestelijk hart waarmee hij liefheeft en waarmee hij dingen weet en kent, zonder dat hij eerst een verstandelijke analyse moet maken. Neen, niet wat men noemt de intuïtie - dat centrum heet in het Grieks de 'nous' [geest] dat naar de geestelijke zin het best weergegeven kan worden door het 'geestelijk hart'. Hoe rimpellozer de nous is hoe duidelijker de mens die dingen weet en kent waar het intellect te kort schiet, en juist de hesychia helpt de nous te zuiveren.
Twee alinea's uit het boek (blz. 207)
"De mens die voor de eerste maal het ongeschapen goddelijk licht schouwt en die voor de eerste maal wordt binnengeleid in de wereld van het eeuwige leven, verbaast zich ten zeerste over de nieuwheid van dit visioen. En omdat deze wereld die aan hem verschijnt, onmeetbaar is en geen relatie heeft met de stoffelijke wereld die ons omringt, verkeert hij in een gelukzalige verwondering die hij niet in woorden kan weergeven. Hij zal zwijgen of zomaar iets zeggen dat bijna ongerijmd is..."
"Hoe groot de eerste gave van de goddelijke genade ook moge zijn, zolang de mens deze gave niet heeft opgenomen, zal hij niet slechts aan wisselvalligheden blootgesteld zijn, maar zelfs aan het gevaar te vallen. Wij hebben hier een goed voorbeeld in de persoon van de apostel Petrus. Op de Thabor verkeerde hij in een gelukzalige verwondering: later tijdens het lijden van Christus verloochent hij Hem; en vele jaren daarna verwijst hij in zijn Brief naar zijn visioen op de Thabor als naar een getuigenis van de waarheid."
Hoewel de hesychia reeds in de 4e eeuw in de woestijnkloosters van Egypte en Cappadocië beoefend werd, en door Griekse en andere Oosterse vaders in de loop der eeuwen verder gestalte was gegeven, was het Gregorius Palamas (14e eeuw), later Aartsbisschop van Thessaloniki, die de theoloog en bezieler bij uitstek was van het hesychasme en het een nieuwe elan gaf. Zijn stelling was, dat het voor de mens mogelijk is om in voeling te komen met de transcendente of ondoorgrondelijke God. Maar daarbij maakte Gregorius Palamas onderscheid tussen het kennen van God in essentie (Grieks 'ousia') en het kennen van God door middel van zijn energieën (Grieks 'energeiai'), maar dan 'energie' opgevat in een betekenis die vrij is van iedere esoterische associatie die het woord vandaag de dag gekregen heeft.
Hij hield sterk vast aan de orthodoxe zienswijze dat het voor de mens inderdaad onmogelijk is om God in Zijn essentie te kennen, maar dat het wel mogelijk is om God in zijn energieën te kennen en te ervaren, een toestand waarbij God Zich aan de mens 'openbaart'.
Ook de auteur van dit boek, Archimandriet Sophrony Sakharov, een man van deze tijd (1896 - 1993) en tevens een Rus, was sinds zijn jonge jaren op zoek naar die wereld van de inwendige stilte waar de mens gedragen wordt door de enkelvoudige gedachte en waar de 'nous' rimpelloos is als een bergmeer dat het licht kan weerkaatsen. Zoals vele anderen zocht hij dit aanvankelijk in oosterse meditatievormen zoals yoga en zen. Tot hij zich de woorden uit de Schrift herinnerde: 'Met heel uw hart, met heel uw ziel en met al uw krachten' (Deut. 6:4-5).
Vervolgens ontdekte Archimandriet Sophrony dat het Christendom van oudsher ook een 'meditatievorm' rijk was, namelijk het hesychasme. Niet een meditatievorm naar de moderne betekenis van 'overweging en nadenken' en zeker niet in de zin van mantra yoga, maar een toestand van onbewogen stilte die moet leiden naar het vertoeven voor Gods Aanschijn.
De auteur vertrok naar de berg Athos in Griekenland waar het hesychasme tot op de dag van vandaag zeer levendig gepraktiseerd wordt. Op deze berg waar hij monnik werd, leerde hij starets [ouderling] Silouan kennen en ontdekte hij de kracht van het 'onophoudelijk gebed'. Aan Archimandriet Sophrony hebben we dit boek te danken, een juweel uit de monastieke schatkist bij het verwijlen in de innerlijke stilte. Die wereld is niet exclusief voorbehouden aan monniken, maar vrij toegankelijk voor iedereen. Daar zal uw hart rust vinden.
terug naar het literatuuroverzicht
terug naar het weblog
^