Simon Rozendaal, we zitten niet op een 'highway to hell'
We zitten echt niet op een 'highway to hell'
Elsevier, 08-12-2022, Simon Rozendaal, wetenschapsjournalist
[Voor de opvatting dat 'de mens klimaatverandering zou veroorzaken', zie de overige artikelen op deze website]
In 1996 moest Gerbrand Komen hoognodig. Het was tijdens een pauze van het IPCC, het instituut van de Verenigde Naties dat de bevindingen van de klimaatwetenschap op een rij zet. Terwijl de directeur klimaatonderzoek van het KNMI 'rustig stond te plassen' samen met andere wetenschappers, stormde de voorzitter het toilet binnen, de in 2020 overleden Welshe natuurkundige Sir John Houghton.
Deze riep: "Make strong statements!" (doe stevige uitspraken) en rende het toilet weer uit, zoals Komen het in 2006 omschreef in Meteorologica, een vakblad voor meteorologen. Hij voegde daaraan toe dat buitenstaanders dit niet verkeerd moeten begrijpen. Er werd vergaderd over het eindrappport en daarbij zaten vertegenwoordigers van landen die de tekst graag wilden afzwakken. Maar om dicht bij de waarheid te blijven, moest er worden overdreven.
Het IPCC: vanaf het begin een amalgaam van wetenschap en politiek
Het geeft aan dat het Intergovernmental Panel on Climate Change vanaf het begin een amalgaam van wetenschap en politiek was. En dan niet alleen in de werkgroepen 2 en 3 (waarbij zelfs de milieubeweging aan mag schuiven) maar ook in werkgroep 1 van Gerbrand Komen, waar het over de pure wetenschap gaat.
De rapporten in kwestie zijn overigens uitstekend. Ik heb er heel wat gelezen en raak er met elke nieuwe jaargang meer van overtuigd dat de opwarming sinds 1900 bovenal wordt bepaald door de menselijke CO2-uitstoot. Dat gezegd hebbende, het IPCC is in 1988 opgericht met als expliciete opdracht 'to initiate action', om regeringen in beweging te brengen.
Nou, dat is gelukt. Elke (westerse) regering heeft inmiddels een minister voor de temperatuur (sorry, klimaat). We hebben klimaatklevers in alle kleuren en geuren. Op de klimaattop in Egypte zei VN-topman António Guterres dat "we met de voet op het gaspedaal op de klimaathel afstormen". En: "De mensheid heeft de keuze tussen samenwerken en ten onder gaan."
Wetenschapsjournaliste Asha ten Broeke deed in de Volkskrant een Trumpje en suggereerde dat activisten naar Den Haag zouden moeten. "Bezet de Tweede Kamer."
Wie wind zaait, zal klimaathysterie oogsten.
Zo goed als de rapporten van het IPCC zijn, bij de vertaling naar beleid gaat veel fout. Neem de onheilspellende toekomstscenario's, waarin de temperatuur met 4 of 5 graden stijgt en de zeespiegel met tientallen meters. Die scenario's (aanvankelijk business as usual geheten) waren altijd ongeloofwaardig, maar worden toch gebruikt (zelfs het KNMI hanteert ze nog) om duidelijk te maken wat er kan gebeuren als op elke hoek van de straat een kolencentrale wordt gebouwd.
Het zijn deze scenario's die politici, journalisten en actievoerders opzwepen. De gruwelverhalen die u leest (aan het eind van de eeuw moet het Nederlandse volk naar Duitsland verhuizen), de uitspraken dat we nog maar tien jaar hebben voordat de wereld vergaat, het is allemaal gebaseerd op deze scenario's. Die ook tot apathie leiden. Het Belgische Knack kopte: "Is kinderen maken nog verantwoord in tijden van crises en klimaatverandering?" Het weekblad voegde eraan toe: "Een kind stoot elk jaar evenveel uit als 72 vliegreizen."
Klimaatwetenschappers beseffen nu dat ze een doos van Pandora hebben geopend. Zeke Hausfather (een Amerikaanse onderzoeker) en Glen Peters (een Australiër die in Noorwegen een klimaatcentrum leidt) schreven een paar jaar geleden al in het Engelse wetenschapstijdschrift Nature dat de extreme scenario's met de dag onwaarschijnlijker worden.
Ook Leo Meyer is tot inkeer gekomen. Hij schreef in de Volkskrant: "Doemscenario's maken mensen moedeloos en jongeren depressief." Meyer, verbonden aan de Universiteit Utrecht, nam als adviseur deel aan veel IPCC-vergaderingen en klimaattoppen. Hij stelt dat niet de wereld op hol is geslagen, maar Guterres. We zitten helemaal niet op een 'highway to hell', schrijft Meyer, er is eindelijk reden voor optimisme. De doemscenario's van 4 tot 5 graden komen zo goed als zeker niet uit, de samenleving is in beweging gekomen en we krijgen vermoedelijk niet veel meer dan 2,5 graden opwarming.
Dat 'overdrijven' en 'tot actie aanzetten' heeft een hysterie uitgelokt, waarvoor de veroorzakers zelf nu terugdeinzen.
terug naar de vragenlijst
terug naar het weblog
^