Waardoor zijn vrouwen religieuzer dan mannen?
Op de website van Scientias verscheen een vraaggesprek met de socioloog Joris Kregting over het verschijnsel, dat vrouwen zich meer tot religie aangetrokken voelen dan mannen. Ook ik heb die ervaring, want in tien jaar tijd hebben wij twintig gespreksgroepen met als onderwerp geestkunde geleid en van de in totaal 200 deelnemers was driekwart vrouw!
Van het beperkte groepje deelnemers dat er daarna echt iets mee deed in het dagelijkse leven, is de verhouding tussen de geslachten wel weer ongeveer gelijk.
Zie voor de geestkundige overwegingen bij dit onderwerp onderaan de pagina.
Waardoor zijn vrouwen religieuzer dan mannen?
Artikel van Scientias, 24-02-2019, door Caroline Kraaijvanger
De 'religieuze genderkloof' berust tegenwoordig sterk op persoonlijkheidsverschillen.
De laatste eeuw zijn er in Nederland behoorlijk wat genderkloven gedicht. Maar een is er nog springlevend. We hebben het over de 'religieuze genderkloof': het feit dat vrouwen religieuzer zijn dan mannen. "In 2015 geloofde 50% van de Nederlandse vrouwen en 37% van de Nederlandse mannen in een God of hogere macht," vertelt socioloog Joris Kregting, verbonden aan de Radboud Universiteit Nijmegen. "Bij regelmatig bidden (ongeveer 1x per week) liggen de percentages respectievelijk op 32% en 23%. Ook op andere gebieden van religiositeit zien we genderverschillen."
Persistent
Die religieuze genderkloof is zeker geen nieuw verschijnsel. "De kloof is persistent, wat inhoudt dat deze er al decennia is (onze gegevens beginnen in 1966) en eerder groter dan kleiner wordt. Er dient wel te worden vermeld dat ook Nederlandse vrouwen 'seculariseren' in die zin dat ze minder religieus worden." Ook is het zeker geen typisch Nederlands verschijnsel. "Een groot onderzoek van het Amerikaanse onderzoeksinstituut Pew in 2016 toonde de kloof aan in 54 'van oorsprong' christelijke landen."
Andere religies
Het onderzoek van Kregting draait - net als de eerdere studie van het Amerikaanse onderzoeksinstituut Pew - om een van oorsprong christelijk land. Maar zien we de religieuze genderkloof ook terug in landen waar andere religies domineren? "In het joodse Israël of in islamitische landen zijn de kloven veel kleiner of juist tegengesteld aan die in christelijke landen," vertelt Kregting. [In orthodoxe culturen is van godsdienstvrijheid geen sprake en worden aan vrouwen van boven af plichten opgelegd, waardoor vrouwen een andere houding tegenover godsdienst hebben. (Freek)]
Verklaring
Maar hoe is die persistente en dus ook in het zo feministische Nederland aanwezige religieuze genderkloof te verklaren? Daar heeft Kregting recent onderzoek naar gedaan. En hij ontdekte dat er eigenlijk drie factoren zijn die kunnen verklaren waardoor vrouwen religieuzer zijn dan mannen. Het blijkt allereerst te herleiden te zijn naar de slechtere gezondheid van vrouwen, waardoor ze vaker afhankelijk zijn van anderen. "Nederlandse vrouwen kennen iets meer gezondheidsbeperkingen en die afhankelijkheid stimuleert existentiële onzekerheid en daarmee religiositeit."
"Vrouwen denken eerder: Laat ik maar wel geloven, je weet maar nooit waar het goed voor is."
Daarnaast speelt ook het feit dat vrouwen plichtsgetrouwer zijn dan mannen: de aandacht ligt bij vrouwen wat meer op orde en controle, en ze houden daarmee makkelijker vast aan wat hen wordt voorgeschreven, ook op het gebied van geloof.
Daarnaast lijkt de religieuze genderkloof ook te herleiden te zijn naar grote verschillen in de persoonlijkheid van mannen en vrouwen. Vrouwen zijn bijvoorbeeld vaak wat meer op de medemens gericht en zorgzamer: een houding die past bij geloven. "Mannen zijn daarentegen meer gericht op leiderschap en onafhankelijkheid, en die eigenschappen botsen juist met religie en haar klerikale machtsstructuur, en roep om devotie."
Het onderzoek
Kregting trekt zijn conclusies op basis van onderzoek onder het representatieve LISS-panel. "Van 1.851 Nederlanders in dit panel hebben we heel veel informatie die betrekking heeft op factoren die de religieuze genderkloof kunnen verklaren. Het is volgens ons vrij uitzonderlijk om zulke goede data te hebben, nog steeds met beperkingen hoor en daarmee proberen we de verklaring van de kloof, ook wel aangeduid als een complexe wetenschappelijke puzzel, een stap verder te brengen."
De studie geeft dus meer inzicht in wat ervoor zorgt dat vrouwen doorgaans religieuzer zijn dan mannen.
Daarnaast kunnen onderzoekers op basis van de resultaten ook voorzichtige conclusies trekken over de toekomst van de religieuze genderkloof. "Aanvankelijk dachten veel wetenschappers dat de kloof kleiner zou gaan worden vooral omdat sociale verklaringen (bijvoorbeeld vrouwen krijgen minder existentiële zekerheid uit werk en inkomen en dit draagt bij aan meer religiositeit ten opzichte van mannen) met modernisering zouden afzwakken. Ons onderzoek toont aan de hedendaagse religieuze genderkloof in belangrijke mate kan worden verklaard door persoonlijkheid en daarmee verwachten we dat de kloof niet zomaar zal worden gedicht."
Bron:
Interview met Joris Kregting
"Drie redenen waardoor vrouwen religieuzer zijn dan mannen" - Radboud Universiteit
Geestkundige overwegingen bij dit onderwerp
De mannelijke en vrouwelijke geest beschikken beide over dezelfde vier geestelijke vermogens en over beide instellingswijzen, maar er is een verschil in nadruk en dat bepaalt de mannelijkheid of vrouwelijkheid van de betreffende geest.
In de mannelijke geest is de volgorde van de vermogens: waarnemen, denken, voelen en willen; in de vrouwelijke geest: waarnemen, voelen, denken en willen. Bij de mannelijke geest ligt de nadruk meer op het denken en op de uitgekeerde instelling, zodat het zich denkend bezighouden met onderwerpen in de buitenwereld op de voorgrond staat; terwijl bij de vrouwelijke geest de nadruk meer op het voelen en op de ingekeerde instelling ligt, waardoor de vrouwelijke geest zich vooral gevoelsmatig richt op wat zich afspeelt in de binnenwereld van zichzelf en van de personen om zich heen.
Door het ingekeerde gevoel is de vrouwelijke geest meer gericht op het persoonlijke, op het wezenlijke van zichzelf en van de ander, en dat wezenlijke is... de menselijke geest. Door die innerlijke gerichtheid is het geestelijke niet alleen iets, waarvan het bestaan als echt wordt aangevoeld, maar doordat het voelen ook is gericht op het vormen van een persoonlijke band met de ander, ligt de stap naar gerichtheid op de Ander, op God, in de natuur van de vrouwelijke geest.
Door het voelen is de vrouwelijke geest gericht op het wezenlijke, op het persoonlijke: de geest in de mens. Deze geest is door liefdevolle verdichting ooit uit de goddelijke algeest voortgekomen en wordt daardoor door eeuwigheid gekenmerkt. Dat betekent dat de liefdevolle zorgzaamheid vanuit het gevoel van de vrouwelijke geest voor de persoon van de ander, die ander bemoedigt en steunt, wat voor beiden een rijkdom betekent die duurt tot in de eeuwigheid.
Dat kan niet worden gezegd van alle gebruiksvoorwerpen, die door te denken door de mens zijn ontworpen en in fabrieken zijn gemaakt, maar na te zijn gebruikt, eindigen op een afvalberg.
terug naar de vragenlijst
terug naar het weblog
^