denken
Denken is het geestelijke vermogen om te werken met wat is waargenomen.
Het denken is het vermogen om het lichtbeeld van een waargenomen onderwerp in de geest vast te houden, het te ontleden in zijn bestanddelen en te verbinden met reeds in het geheugen aanwezige lichtbeelden, die daar in de vorm van kennis en ervaring aanwezig zijn. Daardoor wordt het waargenomene vergeleken met de reeds aanwezige kennis en de gedachtenwereld, waardoor er een begripsmatig oordeel over het waargenomen onderwerp wordt gevormd. Als de geest het waargenomene vervolgens een plaats kan geven in de bestaande gedachtenwereld, dan wordt het waargenomene begrepen.
Door het schéppende denken is de geest in staat in zichzelf denkbeelden te vormen, waarbij wordt doorgewerkt met het reeds bestaande. Het geestelijke licht binnen de geest bevindt zich namelijk in een toestand van voortdurende beweeglijkheid. Door die beweeglijkheid en de daarmee samenhangende vormbaarheid, kan de geest in zichzelf verdichtingen en verdunningen van licht laten ontstaan, waardoor het licht op sommige plaatsen helderder is dan op andere plaatsen. Door het scheppende denken kan de geest binnen zichzelf bewust en beheerst richting geven aan dit beeldvormende gebeuren, waardoor de geest binnen zichzelf lichtbeelden laat ontstaan, wat denkbeelden zijn.
In de denkende toestand is de geest een scheppende vormkracht, die zichzelf tot de vormen vormt die denkbeelden worden genoemd. Deze denkbeelden kunnen in de ziel, de vormbare uitstraling rondom de geest, worden afgedrukt en daar als lichtbeelden in het geheugen worden bewaard als de gedachtenwereld.
Als de geest een taal heeft geleerd, dan gaat het vormen van denkbeelden ook met een innerlijke, geestelijke klank gepaard, een woord. Door middel van het strottehoofd en de mond kunnen deze van oorsprong ínnerlijke klanken ook in de ruimte van de buitenwereld tot klinken worden gebracht. Hierdoor kan de geest de innerlijke denkbeelden en klanken naar buiten toe tot uitdrukking brengen en zo de geesten in de buitenwereld deelgenoot maken van de eigen, innerlijke denkende werkzaamheid.
In sommige levensbeschouwingen wordt het denkvermogen gelijk gesteld aan 'geest'. Het voelen is dan iets, wat ónder de geest staat en daardoor in de ziel thuishoort. Deze opvatting komt voort uit een eenzijdige vereenzelviging van de geest met het eigen denkvermogen. Voor het innerlijke evenwicht en het vermogen juiste keuzes te maken heeft het voelen echter een even grote waarde als het denken.
In de astrologie komt de betekenis van Mercurius overeen met het denken; in de Tarot wordt denken weergegeven door Zwaarden. In de I Tjing (I Ching) komt de betekenis van Tsjen (Zhen) met denken overeen. Tsjen betekent onder andere: 'de heerser, die van zich laat horen, die gezag inboezemt en nauwkeurig is', 'Tsjen zet aan tot vorming en onderzoek'.
terug naar de woordenlijst D
^