gevoel van eigenwaarde
In Mattheus 22:36-40 komt de samenvatting van Jezus' leer voor, die trouwens ook de kern van de wetten van Mozes is (zoals vermeld in Deuteronomium 6:4-9):
Meester, wat is het grote gebod in de wet? Hij zei tegen hem:
Heb de Here, uw God, lief met heel uw hart, met heel uw ziel en heel uw verstand.
Dit is het grote en eerste gebod.
Het tweede, daaraan gelijk, is: Heb uw naaste lief als uzelf.
De laatste zin houdt in, dat je je naaste moet liefhebben zoals je jezelf liefhebt. Wat betekent deze vorm van liefhebben van jezelf? Het is niet hetzelfde als 'eigenliefde' (zie aldaar), want dat is een zelfgerichtheid, die aan de ander juist voorbijgaat.
Door naastenliefde gedreven, wil je je voor de ander inzetten alsof het jezelf betrof. Jezus' woorden: "Heb je naaste lief als jezelf" moeten worden begrepen als: "Heb je naaste lief alsof het jezelf betrof."
Om te begrijpen wat Jezus hier bedoelt, is het nuttig terug te gaan naar de oorspronkelijke betekenis van het woord 'liefde'. Die hangt samen met het Gotische 'liufs': begeerlijk, waardevol.
Daarnaast is het zelfgevoel (z.a.) de gemoedstoestand die je ervaart, als je de waarde van jezelf als persoon beschouwt. Ervaar je jezelf na die zelfbeschouwing als 'waardevol', dan betekent dat, dat je een instemming, een waardering voelt voor de persoonlijkheidskenmerken, die je door die zelfbeschouwing bij jezelf hebt opgemerkt.
Deze vorm van 'liefhebben van jezelf' is: een gezond gevoel van eigenwaarde; het is zelfvertrouwen. Dat gevoel van eigenwaarde behoort tot het zelfbeeld.
De raad: 'heb je naaste lief als jezelf' houdt omgekeerd ook in, dat je des te meer je naasten zult kunnen liefhebben, als je door zelfverwerkelijking je vermogens tot ontwikkeling hebt gebracht (tot het geweten en de deugden, z.a.), waardoor je gezonde gevoel van eigenwaarde is toegenomen.
Hoe gewetensvoller en deugdzamer je in het leven staat en hoe meer je door zelfonderzoek in het reine bent gekomen met de inhouden van je geheugen, hoe vrijer je bent om je tot je medemensen te richten, voor hen open te staan en je voor hen in te zetten; en hoe meer je daartoe ook genegen bent.
Hoe ongelukkiger een mens met zichzelf is, hoe lager het gevoel van eigenwaarde en hoe minder die mens genegen is zich op zijn naasten te richten en wat voor hen te betekenen. Wie ongelukkig is met zichzelf, zal moeilijk een ander gelukkig kunnen maken door die ander lief te hebben. Wie ongelukkig is met zichzelf, spreidt eerder ongeluk om zich heen.
In die toestand zul je niet Jezus' raad kunnen opvolgen en je naaste kunnen liefhebben als jezelf.
Alleen als je gelukkig bent met jezelf door een gezond gevoel van eigenwaarde, zul je aandacht en toewijding overhouden om er ook anderen gelukkig mee te kunnen maken. Het beste wat je daarom voor je médemensen kunt doen, is, jezélf verwerkelijken; en wel door je vermogens te ontwikkelen tot het geweten en de deugden.
terug naar de woordenlijst E
^