mandala
eenvoudigste mandala
In filosofische zin heeft een mandala de betekenis van een gewijde cirkel. Het heeft namelijk als doel de aandacht te richten op de kern, het midden, het hart, het wezenlijke. Dat gebeurt vanzelf doordat de cirkel een middelpunt heeft, waarvan de betekenis wordt versterkt doordat de diagonalen van het vierkant dat in de cirkel is getekend, hun snijpunt op de plaats van het middelpunt van de cirkel hebben.
Het middelpunt trekt de aandacht, die uitgaat van de menselijke geest doordat die wordt aangezet als geestelijk vermogen het waarnemen te gebruiken in de vorm van de het gerichte waarnemen, de aandacht. Het middelpunt zet daardoor de geest in werking, wat bevorderlijk is voor de zelfbezinning.
Het vierkant richt de aandacht op de viervoudigheid van de aarde:
de vier windrichtingen van de windroos Noord, Oost, Zuid en West;
de vier jaargetijden: lente, zomer, herfst en winter;
de vier dagdelen: ochtend, namiddag, avond en nacht;
de vier schijngestalten van de maan;
de vier complementaire kleuren: roood en groen, geel en blauw;
de vier elementen: aarde, water, lucht en vuur;
de vier kwaliteiten: warm en koud, vochtig en droog.
De cirkel richt de aandacht op de oneindigheid van de schepping, doordat de cirkel geen begin heeft, noch een einde. De cirkel kan worden gezien als de uitzetting van het middelpunt, die tot in het oneindige kan doorgaan en daardoor alomvattend is. De cirkel verbeeldt daardoor God. Door de aandacht op een mandala te richten, verbindt de menselijke geest (de stip) zich met God (de cirkel) en met Gods schepping (het vierkant).
Het zonnewiel
eenvoudigste zonnewiel
Sommige zonnewielen lijken ook een mandala te zijn, maar toch was het doel daarvan een andere dan dat van de mandala. Het ging erom de hemelse orde die de zon liet zien door de jaargetijden, de dagdelen en de winter- en zomer-dag-en-nachtevening - of zonnewende, ook op aarde te brengen. Daarmee hoopte men de loop van de wanordelijke gebeurtenissen om zich heen in goede banen te leiden. Terwijl het doel van de mandala is de mens bij de kern van zichzelf te brengen.
De kwadratuur van de cirkel
de kwadratuur
van de cirkel
Om het oppervlak van een cirkel uit te kunnen rekenen, moet van een vierkant gebruik worden gemaakt volgens de formule πr², want het Latijnse 'quadratus' betekent vierkant.
Nu is het getal π een breuk waarvan de deling oneindig doorgaat; het is daardoor een transcendent 'getal', in feite een onbekend getal; het is een getal dat een benadering is, een 'ongeveer', het getal is zich niet voor te stellen, want de breuk eindigt nooit; terwijl de omtrek van het vierkant een geheel, natuurlijk getal is, gevormd door een natuurlijk, meetbaar getal met zichzelf te vermenigvuldigen.
Daarnaast heeft een cirkel geen einde of begin en is daardoor een zinnebeeld voor de oneindigheid, terwijl een vierkant met een passer of een meetlat is te vormen, waardoor de afmetingen daarvan bekend zijn; een vierkant behoort daardoor tot de aarde, de stoffelijke schepping, terwijl de cirkel uit de onzichtbare, geestelijke wereld afkomstig lijkt te zijn.
Voor Jung was de mandala een symbool van heelheid, volledigheid en volmaaktheid, en symboliseerde die ‘het Zelf’ [de geest]. De mandala is een combinatie van een magische cirkel met quaterniteit ('vierheid'). Mandala's worden gemaakt als kunstwerk en kunnen verschijnen in dromen en visioenen. Net zoals bij yoga het geval is, maakte Jung in zijn behandeling gebruik van de mandala als middel tot meditatie en actieve verbeelding.
terug naar de woordenlijst M
terug naar het weblog
^