oordeel
In een oordeel wordt uitgesproken, wat iets is. Het woord 'oordeel' is afkomstig van het Oudsaksische 'adelian': 'betekenis toewijzen'. Door te denken wordt een redelijk oordeel gevormd, door te voelen een zedelijk oordeel.
Een oordeel wordt gevormd, doordat de geest een nieuwe ervaring in zich opneemt, de ervaring in zichzelf vasthoudt en vervolgens gaat vergelijken met overeenkomstige ervaringen in het geheugen. Door dat vergelijken met de aanwezige kennis, kan van de nieuwe ervaring worden vastgesteld, wat het is, welke betekenis het heeft. De vaststelling van wat het is, wordt uitgesproken in een oordeel over de nieuwe ervaring.
Voortdurend vormt de geest oordelen tijdens de begripsmatige en gevoelsmatige verwerking van ervaringen. Steeds wil de geest 'weten, wat het is' en er een betekenis aan toekennen. De denkende en voelende werkzaamheid is grotendeels een oordelende werkzaamheid. Zonder deze werkzaamheid zou de mens niet zijn richting kunnen bepalen op de weg door dit bestaan.
'Oordelen' wordt vaak verward met 'veroordelen'. In een oordeel wordt eenvoudig vastgesteld en uitgesproken wat iets is; in een veroordeling wordt - terecht of onterecht - een afkeuring of minachting uitgesproken over het gedrag van een medemens.
terug naar de woordenlijst O
^