De schuine stand van de aardas
1. De schuine stand van de aardas en de jaargetijden
bron: astroblogs
Tijdens de zomer duren de dagen langer en zijn ze warmer, tijdens de winter duren de dagen korter en zijn ze kouder. Tijdens de zomer gaat de zon steeds meer in het noord-oosten op tot aan de zomerzonnewende, de langste dag op 21 juni (zomersolstitium, Kreeftskeerkring); in de winter gaat de zon steeds meer in het zuid-oosten op tot aan de winterzonnewende, de kortste dag op 21 december (wintersolstitium, Steenbokskeerkring). Allerlei zaken tijdens het dagelijkse leven moeten in de loop van het jaar aan die voortdurend veranderende omstandigheden worden aangepast.
Als de aardas echter rechtop zou staan, zouden alle dagen en nachten twaalf uur duren, de zon zou steeds op dezelfde plaats opkomen en overdag dezelfde baan langs de hemel maken. De dagen zouden met een dodelijke eentonigheid verlopen, want één keer aanpassen aan de omstandigheden zou voldoende zijn. Aan de evenaar is dat in feite ook het geval en alleen hoe noordelijker de mens mens woont, hoe meer die zich steeds moet inspannen om zich aan te passen aan veranderende omstandigheden door het verschijnsel van de jaargetijden. Daarvoor moeten allerlei problemen worden opgelost, waardoor de mens ertoe wordt aangezet zijn geestelijke vermogens te gebruiken, waardoor die tot ontwikkeling komen en de techniek voortschrijdt.
Maar niet alleen de mens, ook planten en dieren zijn gedwongen zich aan te passen, wat de aandrijvende kracht is achter de evolutie van de soorten. Alleen de goed aangepaste soorten zijn in staat zich te handhaven en zich voort te planten. Zonder de schuine aardas zou de evolutie - de ontwikkeling van de soorten - er anders hebben uitgezien.
2. Schuine rotatieas is bevorderlijk voor de leefbaarheid van een planeet
bron: allesoversterrenkunde.nl, 09-07-2021
Planeten met een schuine rotatieas, zoals de aarde, zijn beter in staat om complex leven te ontwikkelen. Tot deze conclusie komt een team van wetenschappers op basis van een model waarmee onderzocht kan worden welke omstandigheden bevorderlijk zijn voor de 'leefbaarheid' van een planeet. De resultaten van dit door NASA bekostigde onderzoek worden gepresenteerd tijdens de virtuele Goldschmidt-conferentie voor geochemie, die momenteel plaatsvindt.
Al sinds de ontdekking van de eerste exoplaneet (een planeet die om een andere ster dan de zon draait) in 1992 zoeken wetenschappers naar werelden waar leven mogelijk kan zijn. Aangenomen wordt dat om geschikt te zijn voor basaal leven een exoplaneet zich op precies de juiste afstand van zijn ster - in diens zogeheten leefbare zone - zodat er vloeibaar water op zijn oppervlak kan bestaan. Voor meer geavanceerd leven zijn andere factoren van belang, met name de aanwezigheid van zuurstof in de atmosfeer.
Zuurstof speelt een cruciale rol bij de ademhaling, het chemische proces dat de stofwisseling van de meeste complexe levende wezens op onze planeet aandrijft. Sommige basale levensvormen produceren zuurstof in kleine hoeveelheden, maar voor meer complexe levensvormen, zoals planten en dieren, is zuurstof van cruciaal belang.
Een onderzoeksteam onder leiding van planeetwetenschapper Stephanie Olson (Purdue University) heeft nu een geavanceerd model ontwikkeld voor de omstandigheden die ertoe hebben geleid dat de primitieve levensvormen op de jonge aarde zuurstof konden produceren. In het model kunnen allerlei variabelen worden ingesteld, zoals de daglengte, de dikte van de atmosfeer en de verdeling van land en water.
De wetenschappers ontdekten dat een langere daglengte, een hogere luchtdruk en het ontstaan van de continenten stuk voor stuk kunnen hebben bijgedragen aan het verhogen van de zuurstofproductie. Maar het meest verrassende resultaat was dat ook de stand van de rotatieas een heel belangrijke factor is. Het model laat zien dat een gematigd schuine rotatieas de productie van zuurstof in de oceanen - en daarmee ook het ontstaan van complexere levensvormen - vergroot. (EE)
terug naar het antropisch principe
terug naar het weblog
^