theïsme
theïsme
Het woord 'theïsme' komt van het Griekse 'theos': god.
Theïsme is het geloof in een God als hogere macht en in Gods oneindigheid, alwetendheid en almacht.
God of de godheid is een persoon, die zowel transcendent (boven zijn schepping staande) als immanent is (op zijn schepping betrokken).
Het christendom is mono-theïstisch. Het leert dat er één God is, dat God 'Immanuel' is: 'God met ons' en dat Gods heilige geest in de persoon van Jezus als leraar in de wereld kwam, en in de mens wil wonen.
Ook in het Oude Testament worden godsverschijningen (theofanieën) beschreven in engelen- of mensengedaante, waar doorheen God zich persoonlijk tot de mens richt en de mens leidt.
atheïsme
Het tegenovergestelde van theïsme is atheïsme: er is geen god.
deïsme
Het woord 'deïsme' komt van het Latijnse 'deus': god
Het deïsme ziet God als transcendente oorzaak van de natuurwetten, waaraan het heelal is onderworpen, maar die zich verder niet met het heelal bezighoudt. God is niet mensvormig.
Het is een rationalistische opvatting.
panentheïsme
Het woord 'panentheïsme' komt van het Griekse 'pan-en-theos': alles in god.
In het panentheïsme is God zowel de schepper van als de drijvende kracht achter zijn schepping.
God is meer dan zijn schepping en is transcendent, overstijgt zijn schepping, maar de schepping komt wel uit God voort en God is daardoor ook immanent, aanwezig in zijn schepping.
pantheïsme
Het woord 'pantheïsme' komt van het Griekse 'pan-theos': alles is god.
Het goddelijke is alleen immanent in de schepping, alles is god. God overstijgt de natuur niet, is niet persoonlijk of mensvormig.
panpsychisme
Het woord 'panpsychisme' komt van het Griekse 'pan-psychè': alles is ziel, geest. Het is de 'al-bezielings-leer'. Alle materie is bezield en ook de kosmos als geheel: de 'alziel'.
In alle vormen werkt een vormkracht en die kracht bezit een vorm van bewustzijn. Het panpsychisme kent niet alleen aan mensen, maar ook aan dieren, planten en aan alles wat in de natuur een vorm heeft, een vorm van bewustzijn toe.
Teilhard de Chardin
Hij veronderstelde het 'psychisme', de vormkracht van de dingen is een vorm van liefde, waardoor de psychische binnenkant der dingen een vorm van bewustzijn is; hoe complexer de vorm van het ding, hoe meer ontwikkeld het bewustzijn is.
Geestkunde: door de vorm van verdichting uit en in de éne goddelijke algeest, is het al 'geest in de vorm van'.
Geestkundige beschouwing
Tijdens mijn eerste ervaringen met de algeest, raakte ik door mijn gebed tot God in vervoering en kwam als een punt of vonkje van bewustzijn terecht in een oneindige ruimte, die geheel bestond uit niets anders dan een oneindige zee van geestelijk licht en geestelijke warmte. Daarin waren nog geen vormen te onderscheiden.
Bij het verschijnen van een vorm in die oneindige zee maakte ik het volgende mee. Ik raakte door mijn gebed weer in vervoering, maar nu kwam ik als dat vonkje bewustzijn terecht in een aangename, donkere koelte, die door een diepe rust werd gekenmerkt. Die rust en haar donkere koelte waarin zij zich uitdrukte, verbond zich liefdevol met mij en liet mij persoonlijk delen in de vreugde van haar diepe rust.
Daarna ontstond er in de ruimte van die donkere koelte een beweging en deze beweging drukte zich uit in een lichtende warmte. Ook deze beweging en zijn lichtende warmte verbond zich liefdevol met mij en liet mij persoonlijk delen in de vreugde van zijn beweging.
Daarna merkte ik dat de beweging en zijn lichtende warmte zich weer verbond met de rust en haar donkere koelte. Daarbij doordrong de beweging de rust en de rust liet zich doordringen, de warmte doordrong de koelte en de koelte liet zich doordringen, het licht doordrong het donker en het donker liet zich doordringen.
Er ontstond een nieuwe toestand van vereniging waarbij zij niet alleen elkaar temperden, maar waarbij er ook een ompoling had plaatsgevonden; de beweging en zijn lichtende warmte was nu als het ware de buitenkant geworden, die de rust en haar denkere koelte liefdevol in zich had opgenomen.
Tijdens die vereniging zag ik op een bepaalde plaats, als het ware tussen hen in, een verdichting van het geestelijke licht ontstaan, als een bolvormige wolk. Daarna stroomde er vanuit de ruimte geestelijke warmte naar die bolvormige wolk toe, die de wolk geheel doordrong. Het licht en de warmte in die bolvormige wolk vermengden zich geheel zoals in de algeest en begonnen zacht te wervelen.
Door de doorstroming met warmte was die wolk van licht tot leven gekomen. Op dat ogenblik ervoer ik tot mijn grote vreugde dat ik als menselijke geest, als die bolvormige wolk van geestelijk licht en geestelijke warmte, door verdichting uit het licht en de warmte van de algeest ontstaan, tot leven kwam.
Ik was getuige geweest van de geboorte van mijzelf als menselijke geest als een vorm uit de goddelijke algeest en ik zag mijzelf als die bolvormige wolk in de eeuwige oneindigheid van die zee van licht en warmte die ik vroeger altijd had gezien. Daar ik door verdichting van Gods licht en warmte - met daarin verborgen de donkere koelte - uit de goddelijke algeest was voortgekomen, maar niet anders kon dan geheel in de goddelijke algeest te verblijven, was ik als menselijke geest uit en in de goddelijke algeest. Er was door die verdichting zowel sprake van een volstrekte eenheid alsook van een zeker onderscheid: God was de goddelijke algeest en ik was daarin de kleine geest, de menselijke geest. Het was een eenheid in verscheidenheid.
De goddelijke algeest had mij als menselijke geest in zichzelf als geest als een lichtbeeld, als een denkbeeld van zichzelf gedacht en had dat denkbeeld van zichzelf met warmte als liefde doorstroomd en zo tot leven gebracht.
Door de verdichting is de goddelijke algeest inwonend in de menselijke geest, dus immanent, maar tegelijkertijd ook onderscheiden van de menselijke geest, die de kleine geest - die bolvormige wolk - was in de grote geest, in de eeuwige oneindigheid van de goddelijke algeest, die daardoor transcendent, t.o.v. de menselijke geest overstijgend was.
Bronnen: o.a. Wikipedia
terug naar de woordenlijst
terug naar het weblog
^