Het verschijnsel metamorfose in de biologie
Metamorfose komt van het Griekse 'metamorphosis' ('meta': anders, 'morphe': vorm; andere vorm), ook wel gedaanteverwisseling genoemd. Deze komt het duidelijks voor bij insecten: de gedaanteverwisseling van een jong insect tot een volwassen dier. Soms zijn de veranderingen geleidelijk, zoals bij sprinkhanen, dan spreekt men van een onvolledige gedaanteverwisseling; soms ook zijn de veranderingen groot en komt er een popstadium aan te pas, zoals bij vlinders en kevers. Er is dan sprake van een volledige gedaanteverwisseling.
De bekendste metamorfose is die van rups tot vlinder, waarbij een tussentoestand optreedt in de vorm van het popstadium. Tijdens dat popstadium vindt er een geleidelijke omvorming plaats van allerlei organen, sommige worden afgebroken, andere worden omgevormd of er worden nieuwe gevormd. Dat alles vindt onzichtbaar plaats binnen de pop.
Uit onderzoek blijkt dat het bij die omvorming toch om één en hetzelfde wezen gaat. Geuren die een rups heeft leren vermijden, gaat ook de vlinder uit de weg, die door metamorfose (verpopping, gedaanteverwisseling) uit die rups is voortgekomen.
Klik hier voor een artikel over dat onderwerp.
1. Metamorfose in het plantenrijk
metamorfose van kiem naar plant
1. Als eerste moet water worden opgezogen, waarvoor het worteltje door de kiemopening naar buiten groeit.
2. Daarna begint de stengel zich te vormen
3. en vervolgens vindt de bladvorming plaats. Voor de groei tot nu toe is het reservevoedsel gebruikt dat in de zaadlobben aanwezig is, waardoor die nu zijn verschrompeld.
4. De wortel- en stengelgroei, en bladvorming gaan door en slotte vormt de groeitop (apex of meristeem) blaadjes, waaruit de bloemblaadjes, de kroonblaadjes, de meeldraden en de stamper worden gevormd (een aparte metamorfose), waaruit de bloem bestaat, die na bevruchting opnieuw zaadjes vormt voor de volgende planten.
2. Metamorfose in het dierenrijk
metamorfose van rups naar vlinder
1. Een vlinder legt in de nazomer eieren op een blad.
2. Uit een eitje komt het volgende voorjaar een kleine rups.
3. De rups eet heel veel; daardoor maakt die tussen de vervellingen in een snelle groei door.
4. De volgroeide rups vormt een cocon (pop) om zich heen.
5. Binnen de cocon verandert het lichaam van de rups in het lichaam van een vlinder (gedaanteverwisseling).
6. Uit de pop kruipt een vlinder (imago), die niet meer groeit, maar zich door paring en eierenleggen geslachtelijk voortplant.
Bron: thinglink.com
metamorfose van kikkers en padden
metamorfose van kikkervisje naar kikker
Uit die eitjes komen geen nieuwe kikkers of padden tevoorschijn, maar kleine larven, die meer weg hebben van visjes met staart en kieuwen. De kieuwen zitten als kleine franjesliertjes aan de zijkant van hun kop. Ze hebben nog een hele metamorfose te ondergaan voordat ze als kikker of pad het land op kunnen.
In de loop van het voorjaar verdwijnen de kieuwen geleidelijk, terwijl er zich eerst achterpootjes ontwikkelen en later ook voorpootjes. Ook de staart verdwijnt, hij wordt kleiner en kleiner tot er alleen nog een stompje over is. Dan pas is er een klein kikkertje of padje ontstaan.
Bron: Delftse Natuurwacht - metamorfose
3. Metamorfose bij de mens
Een onzichtbare metamorfose vindt plaats in de baarmoeder tijdens de ontwikkeling van de menselijke vrucht.
Bij A is de ontwikkeling te zien die het embryo doormaakt in de 1e maand. Het is een nog dierlijk stadium, de oerstaart is nog aanwezig en er is nog niets menselijks aan te herkennen. Ogenschijnlijk zou hieruit ieder ander dier kunnen groeien. De knoppen voor de ledematen beginnen uit te groeien.
Bij B is de toestand in de 2e maand te zien. Door de snelle groei die de hersenen meemaken, is het hoofd hier even groot als de romp. Het gezicht begint zijn vorm te krijgen, vingers en tenen beginnen te groeien.
De hersenen is het eerste orgaan dat een snelle groei doormaakt, want het is immers het orgaan dat de toekomstige woonplaats is van de menselijke geest, die later van dit lichaampje in volgroeide toestand gebruik zal gaan maken.
In de 4e en 5e maand (C) komen zenuwen en spieren tot ontwikkeling, en voelt de aanstaande moeder de eerste kindsbewegingen. Onder de huid wordt vetweefsel aangelegd, zodat het lichaam zijn uiterlijke, menselijke vorm krijgt. De vrucht heeft de vormen van een mensje gekregen.
De omvorming van de nog dierlijke naar de menselijke toestand.
Bron: Mörike - Mergenthaler - Biologie des Menschen
De evolutie van levensvormen op aarde is het gevolg van de ontwikkeling van de menselijke geest. De omvorming die de menselijke geest daardoor meemaakte, komt tot uitdrukking in de metamorfose van de menselijke vrucht in de baarmoeder, als een herhaling van oude levensvormen.
Uitspraak van Friedrich Schiller: "Es ist der Geist der sich den Körper baut."
Het is de éne geest die voor zichzelf een lichaam vormt.
Metamorfose van beharing, huidskleur, gelaat en houding tijdens de evolutie van de mens.
Iedere menselijke geest heeft deze metamorfose meegemaakt, zie 'Geschiedenis der mensheid' in het menu van deze website.
terug naar het overzicht
^