1 Tjièn - Het scheppende; Qian - In gang zetten

Vergelijking van de I Tjing-vertalingen van Richard Wilhelm en Alfred Huang Afdeling 1

Wilhelm	Huang
䷀ 1 Tjièn - Het scheppende	䷀ 1 Qian - In gang zetten
Vermengde tekens Het scheppende is sterk.	Nadat hemel en aarde zijn ontstaan, worden ontelbare wezens geschapen.
	Qian en Kun zijn de oorsprong, de bron van de schepping.
Het oordeel	Oordeel
Het scheppende bewerkt verheven welslagen, bevorderend door standvastigheid.	In gang zetten. Verheven en initiërend. Voorspoedig en probleemloos. Gunstig en bevorderlijk. Standvastig en rechtschapen.
Groot voorwaar is de verhevenheid van het scheppende,	Onmetelijk is de grootsheid van het In gang zettende.
waaraan alle dingen hun begin te danken hebben en dat de gehele hemel doordringt.	Het is de bron van alle wezens en reguleert alle wezens onder de hemel.
De wolken gaan en de regen werkt,	Wolken stromen en de regen valt.
en alle wezens vloeien in hun eigen, afzonderlijke gestalte.	Alle wezens vervolmaken hun vorm.
Doordat de heilige mens grote klaarheid heeft over aanvang en einde	Helder stralend, van begin tot eind.
en de wijze, waarop de zes treden zich elk op zijn tijd voltooien,	Elk van de zes stadia voltooit zichzelf in zijn eigen tempo,
vaart hij erop ten hemel als op zes draken.	alsof ze zes draken berijden, hoog door de lucht vliegen.
De weg van het scheppende bewerkt door verandering en omvorming,	De weg van het In gang zettende is verandering en transformatie,
dat elk ding zijn juiste aard en bestemming krijgt	zodat elk wezen zijn eigen aard en bestemming bereikt
en in voortdurende overeenstemming met de harmonie komt:	en de eenheid van grootse harmonie intact blijft.
dat is het bevorderende en standvastige.	Dat is wat gunstig en rechtschapen is.
Als hij zich met het hoofd boven de menigte der wezens verheft, komen alle landen tezamen tot rust.	Het In gang zettende is boven alle wezens verheven en aldus zijn alle landen verenigd in vrede.
Het beeld	Commentaar op het beeld
De beweging van de hemel is vol kracht.	De hemel handelt met vitaliteit en volharding.
Zo maakt de edele zich sterk en onvermoeibaar.	In overeenstemming hiermee houdt de superieure mens zichzelf vitaal zonder ophouden.
De afzonderlijke lijnen	Yao-tekst
In het begin een negen: Verborgen draak. Handel niet. Het lichte bevindt zich namelijk nog beneden.	1. Begin negen Draak ligt ter aarde. Niet gebruiken. Want yuang is op de laagste plaats.
Negen op de tweede plaats: Op het veld verschijnende draak.	2. Tweede negen Draak richt zich op in het veld.
Het karakter doet zich reeds in de omtrek gelden.	Gunstig om een groot man te zien. Zijn deugd heeft een weidse uitwerking.
Negen op de derde plaats: De edele is de hele dag scheppend bezig.	3. Derde negen De superieure mens - de hele dag in gang zetten, in gang zetten. 's Nachts, waakzaam blijven. Tegenslag, geen blaam.
Men gaat heen en weer op de rechte weg.	Men is op de goede weg, telkens weer.
Negen op de vierde plaats: Aarzelende opzwaai over de diepte.	4. Vierde negen Waarschijnlijk opspringend uit een afgrond.
De vooruitgang beduidt geen fout.	Geen blaam. In vooruitgang is er geen blaam.
Negen op de vijfde plaats: Vliegende draak aan de hemel.	5. Vijfde negen Draak vliegt door de lucht.
Dat toont de grote man bij zijn werk.	Gunstig om een groot man te zien. Een groot man staat op om leider te worden.
Negen op de zesde plaats: Hoogmoedige draak zal reden hebben tot berouw.	6. Bovenste negen Hoogmoedige draak. Er is berouw.
Want wat vol is, kan niet voortduren.	Een situatie van overvloed kan niet lang duren.
Alle lijnen zijn negens:	7. Allemaal negens Er verschijnt en groep draken zonder leider. Voorspoed.
Het is de aard van de hemel, niet als hoofd te verschijnen.	Wie de deugd van de hemel volgt, moet niet op een leider lijken.
Commentaar van Wen Jen	Wen Yan (Commentaar van Confucius op de tekst) De afwisseling van de zes yao ontvouwt de waarheid; transformaties van de tegengestelden brengt het gevoel voort.
De verhevenheid is van al het goede het hoogste.	Yuan, het verhevene en initiërende, is het eerste en belangrijkste kenmerk van goedheid.
Het welslagen is het samenvallen van al het schone.	Heng, het voorspoedige en probleemloze, is de verzameling van uitmuntendheid.
Het bevorderende is de overeenstemming van al het goede en rechtvaardige.	Li, het gunstige en bevorderlijke, is de harmonie van alles, wat rechtvaardig is.
De standvastigheid is de grondlijn van alle handelingen.	Zhen, het standvastige en rechtschapene, is de kern van alle handelen.
Verhevenheid gaat samen met liefde. Welslagen gaat samen met goede zeden. Het bevorderende gaat samen met het recht. Standvastigheid gaat samen met wijsheid.
Doordat de edele de liefde belichaamt, is hij in staat over de mensen te heersen.	Doordat de superieure mens alles belichaamt wat menselijk is, is hij in staat aanvoerder van mensen te zijn.
Doordat hij het samenwerken van al het schone bewerkstelligt, is hij in staat hen door de goede zeden te verenigen.	Doordat hij de vereniging van uitmuntende eigenschappen belichaamt, is hij in staat om de mensen door wellevendheid te verenigen.
Doordat hij alle wezens verder brengt, is hij in staat hen door gerechtigheid in harmonie te brengen.	Doordat hij gunstig en bevorderlijk is voor alle wezens, is hij in staat hen door rechtvaardigheid in harmonie te brengen.
Doordat hij standvastig is, is hij in staat alle handelingen door te voeren.	Doordat hij standvastig en rechtschapen is, is hij in staat om alle verrichtingen tot stand te brengen.
De edele handelt naar deze vier deugden; daarom staat er: het scheppende is verheven, welslagend, bevorderend, standvastig.	De superieure mens past deze vier deugden toe op zijn handelingen, daarom zegt men: Qian is yuan, heng, li en zhen.
De verhevenheid van het scheppende berust op het feit, dat het alles aanvangt en in alles slaagt.	Qian yuan verwijst naar het initiatief en de heng van Qian. Heng betekent dat, bij alles wat hij doet en overal waar hij gaat, hij zal ondervinden dat zaken voorspoedig en probleemloos zijn.
Bevorderend en standvastig: daardoor bewerkt het de natuur en de aard der wezens.	Li zhen verwijst naar de aard en het gevoel van Qian.
Het scheppende vermag de gehele wereld in schoonheid vooruit te brengen (te bevorderen) door er een begin aan te geven.	Qian creëert de wereld. Met zijn schitterende goedheid is hij bevorderlijk voor alles onder de hemel.
Zijn ware grootheid bestaat daarin, dat niet wordt aangegeven waardoor het alles bevordert.	Maar men noemt nooit zijn prestaties.
Hoe groot is toch het scheppende! Het is vast en sterk, matig en recht, rein, onvermengd en geestelijk.	Wat is hij groot! Hoe groot is Qian? Stevig en sterk, centraal en correct. Hij is de zuiverste en meest onvervalste.
De zes lijn-elementen openbaren en ontvouwen de gedachte op een zodanige wijze, dat de aard van het geheel door de afzonderlijke lijnen duidelijk wordt.	Afwisselingen tussen de zes yao openbaren de waarheid, transformaties van de tegengestelden brengen het gevoel voort.
Hij vaart te zijner tijd op zes draken ten hemel.	De zes draken op tijd temmend, rijdend op het principe van de hemel.
De wolken gaan en de regen valt: dat alles betekent dat en hoe de wereld tot vrede komt.	Stromende wolken en vallende regen, alles onder de hemel geniet gelijkheid in vrede.
Commentaar bij de lijnen
Bij de beginnegen: In het begin een negen betekent: Verborgen draak. Handel niet. Wat wil dat zeggen?	Begin negen luidt: Draak ligt ter aarde. Niet gebruiken. Wat betekent dat?
De meester sprak: Dat duidt op iemand, die het karakter van een draak bezit, maar verborgen is.	De meester zegt: De draak bezit deugd, maar verbergt zijn licht.
Hij schikt zich niet naar de wereld, hij maakt zich geen naam.	Hij verandert niet onder invloed van de wereld. Hij reageert nergens op om zijn reputatie veilig te stellen.
Hij trekt zich van de wereld terug, maar hij is daar niet treurig om. Hij vindt geen waardering, maar hij is daar niet treurig om.	Teruggetrokken van de wereld heeft hij geen spijt. Afkeuring ondergaand, omarmt hij geen verdriet.
Heeft hij geluk, dan voert hij zijn ideeën uit; heeft hij geen geluk, dan trekt hij zich ermee terug.	Handelt vreugdevol als hij in staat is zijn principes uit te voeren. Gooit smart van zich af als zijn tijd nog niet is gekomen.
Waarlijk! Hij is niet te ontwortelen: hij is een verborgen draak.	Waarlijk, niemand kan hem lostrekken van zijn wortels. Dit is de verborgen draak.
Verborgen draak. Handel niet. De reden is, dat hij zich beneden bevindt.	Draak ligt ter aarde. Niet gebruiken. Positie is laag.
Verborgen draak. Handel niet. De kracht van het lichte is nog verborgen en bedekt.	Draak ligt ter aarde. Niet gebruiken. Uw energie ligt op een zeer laag niveau.
De edele gaat zijn weg overeenkomstig het karakter dat zich in hem heeft gevormd. Dat is een weg, die van dag tot dag te zien is.	De superieure mens handelt voor de vervolmaking van deugd. Zijn deugdzame handelingen zijn te zien in hun dagelijkse verloop.
Het verborgen zijn wil zeggen, dat hij nog niet de opmerkzaamheid op zich gevestigd heeft en nog geen erkenning heeft gevonden, zodat hij door te handelen niets zou bereiken.	Wat is verschuilen? Het is zich terugtrekken en niet tevoorschijn komen, doorgaan maar niet volbrengen.
In zo'n geval handelt de edele niet.	Dat is niet de tijd voor de superieure mens om actief te zijn.
Bij de negen op de tweede plaats: Negen op de tweede plaats betekent: Op het veld verschijnende draak. Het is bevorderlijk de grote man te zien. Wat wil dat zeggen?	Tweede negen luidt: Draak richt zich op in het veld. Gunstig om een groot man te zien. Wat betekent dat?
De meester sprak: Dat wijst op iemand die het karakter van een draak heeft en gematigd en rechtvaardig is.	De meester zegt: De draak toont zijn deugd, hij staat in het midden zoals het hem betaamt.
Zelfs in zijn gewone woorden is hij betrouwbaar. Zelfs in zijn gewone handelingen is hij nauwkeurig.	Eerlijk in zijn gewone woorden, en behoedzaam in zijn gebruikelijke gedrag.
Hij legt elke valsheid af en bewaart zijn oprechtheid.	Wakend voor degeneratie en volhardend in zijn oprechtheid.
Hij verhoogt het peil van zijn tijdperk en beroemt zich er niet op; zijn karakter is invloedrijk en hij maakt de mensen tot andere wezens.	Hij wijdt zichzelf aan de wereld maar zonder de minste opschepperij en zijn deugd wordt op brede schaal duidelijk, met veel invloed.
In het boek der veranderingen staat: Op het veld verschijnende draak. Het is bevorderlijk de grote man te zien.	Aldus luidt de I: Draak richt zich op in het veld, gunstig om een groot man te zien.
Dat heeft betrekking op iemand die de eigenschappen van een heerser bezit.	Dat verwijst naar de kenmerken van een superieur mens.
Op het veld verschijnende draak. De bedoeling is, dat men hem op dit moment nog niet nodig heeft.	Draak richt zich op in het veld. Een tijd om te handelen breekt aan.
Op het veld verschijnende draak. De hele wereld komt door hem tot schoonheid en klaarheid.	Draak richt zich op in het veld. Alles onder de hemel wordt verlicht.
De edele leert om materiaal te verzamelen;	De superieure mens leert kennis te verzamelen.
hij vraagt om het te schiften;	Hij vraagt om waar van onwaar te onderscheiden.
zo wordt hij ruim in zijn wezen	Grootmoedig in zijn leven,
en liefdevol in zijn handelen.	welwillend in handelen.
In het boek der verandering wordt gezegd: Op het veld verschijnende draak.	De I luidt: Draak richt zich op in het veld.
Het is bevorderlijk de grote man te zien. Want hij heeft de eigenschappen van een heerser.	Gunstig om een groot man te zien. Het verwijst naar de deugdzame kwaliteit van een heerser.
Bij de negen op de derde plaats: Negen op de derde plaats betekent: de edele is de hele dag scheppend bezig.	Derde negen luidt: De superieure mens - de hele dag in gang zetten, in gang zetten.
Ook 's avonds is hij nog van zorg vervuld. Gevaar. Geen blaam. Wat wil dat zeggen?	's Nachts waakzaam blijven. Tegenslag, geen blaam. Wat betekent dat?
De meester sprak: De edele ontwikkelt zijn karakter en werkt aan zijn opgave. Trouw en geloof zijn het, waardoor hij zijn karakter ontwikkelt.	De meester zegt: Met trouw hart en goed geloof gaat hij vooruit in deugd.
Zorgvuldige keuze van woorden, zodat ze vast op de waarheid berusten, dat is het waardoor hij zijn werk duurzaamheid verleent.	Met aandacht voor zijn woorden en onwankelbare oprechtheid, verbetert hij zijn daden.
Hij weet, hoe men dit moet bereiken en bereikt het ook; daardoor vermag hij de juiste kiem te leggen.	Door het uiterste punt te kennen dat hij kan bereiken en het te bereiken, is hij in staat om de gelegenheid aan te grijpen.
Daardoor is hij in zijn hoge positie niet trots en in een nederige positie niet ontmoedigd.	Om deze reden is hij in staat om niet trots te zijn in een superieure positie en niet bedroefd in een lage.
Zo is hij scheppend bezig en naar gelang van de omstandigheden vol zorg, zodat hij ook in een gevaarlijke positie geen fouten maakt.	Aldus is hij actief en creatief al naar gelang de omstandigheden vereisen en oplettend. Op deze wijze, zelfs in een situatie van tegenslag, zal hij geen enkele fout begaan.
De edele is de hele dag scheppend bezig. Dat is de wijze waarop hij zijn ondernemingen uitvoert.	De superieure mens, de hele dag, in gang zetten, in gang zetten. Volgens plan verder gaan.
De edele is de hele dag scheppend bezig. Hij gaat met de tijd mee.	De superieure mens, de hele dag, in gang zetten, in gang zetten. Hij handelt, gaat op de juiste tijd verder.
De negen op de derde plaats toont verdubbelde vastheid en is bovendien niet op centrale plaats.	Derde negen luidt: vastheid is verdubbeld en niet centraal.
Enerzijds is hij nog niet in de hemel, anderzijds niet meer beneden op het veld.	Boven is hij niet in de positie die naar de hemel verwijst. Onder is hij niet op de plaats die verwant is aan de grond.
Daarom moet men scheppend bezig zijn en vol zorg, gelijk de omstandigheden dat verlangen.	Daarom in gang zetten en in gang zetten zoals de tijd vereist.
Dan maakt men ondanks het gevaar geen fouten.	Het verwijst naar de deugdzame kwaliteit van een heerser.
Negen op de vierde plaats: Negen op de vierde plaats betekent: Aarzelende opzwaai over de diepte. Geen blaam. Wat wil dat zeggen?	Vierde negen luidt: Waarschijnlijk opspringend uit een afgrond. Geen blaam. Wat betekent dat?
De meester sprak: voor stijgen of dalen bestaan geen vaste regels: als men maar niets slechts doet;	De meester zegt: opklimmen of afdalen, er is geen vaste regel, anders dan geen kwaad begaan.
voor vooruitgang of teruggang kan geen vaste lijn worden aangegeven: als men zijn ware aard maar niet verloochent.	Vooruitgang of terugtrekken, er is geen onveranderlijke maatstaf, anders dan mensen niet in de steek te laten.
De edele ontwikkelt zijn karakter en werkt aan zijn opgave, opdat hij in alles de juiste tijd treft.	De superieure mens laat zijn deugd vooruitgaan en verbetert zijn daden, met als doel het aangrijpen van het geschikte moment.
Daarom maakt hij geen fouten.	Aldus kan er geen fout worden gemaakt.
Aarzelende opzwaai over de diepte. Hij beproeft zijn krachten.	Waarschijnlijk opspringend uit de diepte. Beproeft zijn kracht.
Aarzelende opzwaai over de diepte. De weg van het scheppende staat hier op het punt zich om te vormen.	Waarschijnlijk opspringend uit een afgrond. De Dao van Qian verandert van gedaante.
De negen op de vierde plaats is te vast en niet maathoudend, nog niet boven in de hemel en niet meer op het veld beneden; ook niet meer in de middelste gebieden van het menselijke.	Vierde negen luidt: vastheid is verdubbeld en niet centraal. Het is niet de positie die verwijst naar de hemel boven, evenmin op de plaats die verwant is aan de grond beneden, noch op de post die men associeert met mensen in het midden.
Daarom staat er: aarzelende opzwaai. Aarzelen betekent dat men de vrije keuze heeft; zo maakt men geen fouten.	Dan is het in verwarring. En daardoor aarzelt het een beslissing te nemen. Er kan geen fout worden begaan.
Bij de negen op de vijfde plaats: Negen op de vijfde plaats betekent: vliegende draak aan de hemel. Het is bevorderlijk de grote man te zien. Wat wil dat zeggen?	Vijfde negen luidt: Draak vliegt door de lucht. Gunstig om een groot man te zien. Wat betekent dat?
De meester sprak: Wat in toon overeenstemt, trilt met elkaar mee. Wat in het diepste wezen verwant is, zoekt elkaar.	De meester zegt: Noten in dezelfde toonaard reageren op elkaar. Geuren van dezelfde soort gaan in elkaar op.
Het water stroomt naar het vochtige, het vuur went zich naar het droge toe. De wolken volgen de draak, de wind volgt de tijger.	Water stroomt naar wat nat is, vuur stijgt op naar wat droog is. Wolken volgen draken, winden volgen tijgers.
Zo verheft zich de wijze en alle anderen richten hun blik op hem.	Wat de superieure mens ook doet, het kan worden waargenomen door alle wezens.
Wat van de hemel stamt, voelt zich verwant met wat boven is. Wat van de aarde stamt, voelt zich verwant met wat beneden is.	Zij die afstammen van de hemel bewegen naar wat boven is, zij die afstammen van de aarde zijn gehecht aan dat wat beneden is.
Elk volgt het hem verwante.	Alle wezens volgen hun eigen natuur.
Vliegende draak aan de hemel. Dat is de hoogste wijze van heersen. Vliegende draak aan de hemel. Dat is de plaats, die het hemelse karakter toekomt.	Draak vliegt door de lucht. In een superieure positie en besturend. Draak vliegt door de lucht. Hemelse deugd wordt verleend aan deze positie.
De grote man stemt in zijn karakter overeen met hemel en aarde, in zijn licht met zon en maan, in zijn consequentie met de vier jaargetijden in het geluk en ongeluk dat hij schept met goden en geesten.	De superieure mens is in harmonie: in deugd met hemel en aarde, in helderheid met zon en maan, in ordelijke procedure met de vier seizoenen, in voor- en tegenspoed met de goden en geesten.
Waar hij de hemel tegemoetkomt, verloochent de hemel hem niet. Waar hij de hemel navolgt, richt hij zich naar de tijd van de hemel.	Hij kan de hemel voorgaan, maar niet ingaan tegen de principes van de hemel. Hij kan de hemel volgen door zich te richten naar het juiste tijdstip van de hemel.
Als zelfs de hemel hem niet weerstaat, hoeveel te minder dan zullen mensen, goden en geesten dit doen.	Als de hemel niet tegen hem zal handelen, hoeveel minder dan de mens? En hoeveel minder dan de goden en de geesten?
Bij de bovenste negen: Bovenaan een negen betekent: hoogmoedige draak zal reden hebben tot berouw. Wat wil dat zeggen?	Bovenste negen luidt: Hoogmoedige draak. Er is berouw. Wat betekent dat?
De meester sprak: Wie voornaam is zonder de positie ervoor te hebben, wie hoog is zonder het volk ervoor, bij wie bekwame mensen in ondergeschikte posities zijn zonder dat zij enige steun van hem ondervinden, zal reden hebben tot berouw zodra hij zich beweegt.	De meester zegt: Edel zijn, maar zonder overeenkomstige positie, hoog verblijven, maar zonder volgelingen, een begaafd en deugdzaam mens in de positie beneden geeft geen steun, zou hij zich naar een dergelijke situatie begeven, dan is er geen excuus voor berouw.
Hoogmoedige draak zal reden hebben tot berouw. Alles wat tot het uiterste gaat, komt in het ongeluk.	Hoogmoedige draak. Er is berouw. Het uiterste veroorzaakt rampspoed.
Hoogmoedige draak zal reden hebben tot berouw. Hij put zich gaandeweg uit.	Hoogmoedige draak. Er is berouw. Voltooiing en beëindiging komen niet overeen met het juiste moment.
Hoogmoed betekent, dat men wel naar voren kan dringen, maar zich niet terug kan trekken, dat men alleen het bestaan kent, maar niet het ondergaan, dat men alleen weet van winnen, maar niet van verliezen.	Het woord hoogmoed geeft aan: weten hoe vooruit te gaan, maar niet hoe terug te trekken, weten hoe bestaan te handhaven, maar niet hoe te laten vergaan, en weten hoe te winnen, maar niet hoe te verliezen.
Alleen de heilige verstaat het zich naar voren te dringen én zich terug te trekken, vast te houden én op te geven, zonder dat hij zijn ware aard verliest.	Het is slechts de heilige mens die weet wanneer vooruit te gaan en wanneer terug te trekken, en hoe bestaan te handhaven en hoe te laten vergaan, en hij verliest zijn geschiktheid niet.
Dat kan alleen de heilige!	Alleen de heilige mens kan dit!
Alle negens veranderen:
Als het scheppende en grote al zijn negens verandert, komt de wereld in orde.	Wanneer alle vaste veranderen in wijkende, komt in het hele land grootse orde tot stand.
Als het scheppende en grote al zijn negens verandert, aanschouwt men de wet van de hemel.	Wanneer alle vaste veranderen in wijkende, wordt het toonbeeld van de hemel waargenomen.

terug naar de hexagrammen

^