Ken jezelf en Doe alles met mate
γνωθι σεαυτον - gnooti seauton - ken uzelf
tekst op Griekse tempels, o.a. in Delphi
kernspreuk van het Griekse denken
De menselijke geest werd voor mij in de geestelijke wereld zichtbaar als een bolvormige wolk van geestelijk licht en geestelijke warmte. Later werd mij duidelijk dat met het licht het vermogen samenhangt zich van iets bewust te zijn en met de warmte de wilskracht. Het wezenlijke van de geest als licht en warmte bleek: de 'bewuste kracht' te zijn, de 'levenskracht' die zich van iets 'bewust kan zijn'.
Met deze wezenlijke eigenschap 'bewuste levenskracht' hangt de spreuk 'ken jezelf en doe alles met mate' rechtstreeks samen. Het 'ken jezelf' is een toestand van 'bewustzijn van zichzelf', die samenhangt met de eigenschap 'bewustzijn'; het 'doe alles met mate' is een toestand, waarin de menselijke geest een beheerst gebruik maakt van zijn 'levenskracht'.
Deze geestestoestand, waarin de geest een bewust en beheerst gebruik maakt van zijn kracht, hangt weer samen met de ontwikkelingstoestand van zijn geestelijke vermogens; die vermogens zijn: het waarnemen, denken, voelen en willen.
Deze vermogens hangen samen met het verschijnsel dat het licht en de warmte binnen de geest als bolvormige wolk zich in twee toestanden kunnen bevinden: in een vormbare en een zelfvormende toestand.
- Als de geest waarneemt, dan stelt die binnen zichzelf als die bol zijn licht vormbaar open voor inwerking uit de buitenwereld, waardoor die buitenwereld zich als een lichtbeeld in de geest kan afdrukken, met bewustwording van die buitenwereld als gevolg.
- Als de geest denkt, dan is die in staat zelf vorm te geven aan zijn licht, waardoor binnen de geest denkbeelden als lichtbeelden ontstaan.
- Als de geest voelt dan stelt die zijn warmte, wat dan de gemoedstoestand is, vormbaar open voor de waargenomen indrukken van buiten, waardoor de geest kan meevoelen met wat daar gebeurt.
- Als de geest de gevormde gedachten en gevoelens onder woorden wil brengen en ernaar wil handelen, dan vorm de geest zijn innerlijke warmte om in een zodanige krachttoestand, dat die in staat is naar aanleiding van de gedachten en gevoelens te spreken en te handelen.
Geestelijke ontwikkeling is de omvorming van de geestelijke vermogens vanuit een aanvankelijke, kinderlijke toestand van onbewustheid en onbeheerstheid naar een volwassen toestand van bewustheid en beheerstheid: de ontwikkelde toestand. Dat is de toestand die wordt bedoelt met: 'doe alles met mate' of 'doe alles beheerst'.
In die toestand gaat de menselijke geest pas tot spreken en handelen over, als een onderwerp goed is waargenomen en grondig is overdacht en doorvoeld. Dit is de beheerste toestand, waarin 'alles met mate, dus beheerst, wordt gedaan'.
De strekking van 'ken jezelf en doe alles met mate' is daarom: streef naar zelfkennis én zelfbeheersing. Want zelfkennis zonder het vermogen daar wat mee te doen doordat je je vermogens beheerst, is misschien wel een verheven, maar verder nutteloze geestestoestand.
terug naar de vragenlijst
terug naar de vrijmetselarij
terug naar het weblog
^