Onomatopee of uitroep
Er zijn een aantal gemoedstoestanden die voor sommigen onder ons aanleiding zijn die in de vorm van een uitroep te uiten. Die uitroepen zijn uiterlijke klanknabootsingen van die innerlijke gemoedstoestand.
Zo worden blijdschap en vreugde uitgedrukt door de lachende klank 'hahaha'. Gevoelens van afkeuring komen tot uitdrukking in: 'boeoeoe'-geroep en walging als: 'bàh'.
Verbazing en verwondering kinken als: 'ooooooh'. Pijn wordt weergegeven door de uitroep: 'au'. Een geluid dat op zoeken naar woorden duidt, is: 'uh'. Opwinding klinkt als gegil: 'iiiiiiiih', teleurstelling als: 'aaaaaaah' en boosheid als: 'grrrr!'
Als uitzondering is er voor verdriet geen overeenkomende uitroep, of het zou: 'boehoe' moeten zijn.
Dergelijke klanknabootsende woorden worden een 'onomatopee' genoemd, van het Oud-Griekse 'onoma': naam en 'poiéoo': ik maak. Vrij vertaald als: ik vorm een klank, ik doe een uitroep, ik slaak een kreet.
Een onomatopee is een stijlvorm waar bijvoorbeeld in kinderboeken en stripboeken veel gebruik van wordt gemaakt.
Andere voorbeelden van klanknabootsende geluiden zijn het geluid van een botsing of ontploffing: 'boem' of 'bam', het geluid van een schot: 'pang' en fysiologische uitscheidingsgeluiden als 'poep' en 'pis'.
Als een scherp voorwerp over een hard oppervlak wordt gehaald, klinkt dat als 'kras', vandaar de woorden 'krassen' en een 'kras'. Wie op ongepaste wijze soep eet, 'slurpt', wie met open mond eet: 'smakt' en wie het warm heeft, 'puft'.
Een auto 'zoeft' over de weg en de wind 'suist'; het onweer maakt een 'donderend' geluid en een kar 'dendert' over de keien.
Een kindje in de wieg dat zijn of haar stembanden en mondje oefent, 'brabbelt', ook een onomatopee.
Voor de Fransen klinkt het gebrabbel van een zuigeling als 'bébébébé', waaraan het Franse woord voor zuigeling: 'bébé' is ontleend - een onomatopee. Dat woordje is in het Engels overgenomen als 'baby' en ook in het Nederlands meent men dat het woord 'baby' beter klinkt als het woord dat op natuurlijke wijze aangeeft wat het 'kindje' doet: het is een 'zuigeling'.
Als een voertuig een ongeluk overkomt, dan is dat in het Engels een 'crash', dat niets anders dan 'kras' betekent, terwijl een botsing van volkeren een 'clash' wordt genoemd, een 'klats'.
Een ander klanknabootsend woord in het Engels is 'boost'. De etymologie van dat woord is onbekend, niemand weet wat het betekent, maar dat wordt wel vaag aangevoeld en nu wordt het allerwege gebruikt.
Woorden als 'crash', 'clash' en 'boost' horen als onomatopee thuis in dezelfde groep als 'baby', afkomstig van brabbelgeluiden uit de wieg en zijn daardoor in feite een vorm van 'brabbeltaal'.
terug naar baby
terug naar clash
terug naar crash
terug naar wow
terug naar het weblog
^