Oud-PvdA-Kamerlid Dr. Jules de Waart: "Kritiek is verdwenen uit de wetenschap."


De Telegraaf, 23 augustus 2022, door Edwin Timmer
Vraaggesprek met Dr. Jules de Waart

Jules de Waart: "Twijfel, scepsis behoort tot de fundamenten van de wetenschap."
"Waarom wordt het klimaatdebat toch zo hard gevoerd? Waarom wordt wetenschappelijke scepsis afgedaan als 'twijfel zaaien' en moeten critici vrezen voor hun carrière of ontslag? Kan dat niet anders?"
Uit oprechte verbazing schreef voormalig PvdA-Kamerlid Jules de Waart een boek over zijn oude liefde: klimaat en geologie. "Klimaatverandering is een soort 'Moord in de Oriënt-Express' [de titel van een detective]: er zijn wel tien verdachte veroorzakers. En waarschijnlijk zijn ze allemaal schuldig."

Zijn appartement in Egmond aan Zee biedt uitzicht over een zonovergoten strand, waar menig zonaanbidder onze stralende Hollandse zomer vast en zeker associeert met klimaatverandering. Jules de Waart herontdekte na zijn pensionering de wetenschap en publiceert deze week, in eigen beheer, het boek 'Geloof niet alles - Klimaatverandering in de spiegels van wetenschap en politiek'. Op handzame wijze schetst hij een pijnlijke patstelling.
"Vaak lezen alarmisten en sceptici elkaars artikelen niet eens," zegt de voormalig PvdA-woordvoerder milieu in de Tweede Kamer. "Als je een sceptisch boek of artikel ziet en een alarmistisch boek hebben ze amper overlap in bronnen. Dat vind ik een schande. Het is onwetenschappelijk." Als de ex-bestuurder van Milieudefensie iets hoopt te bereiken is dat beide kampen tot elkaar komen. "Wetenschap bedrijf je niet door consensus of hand opsteken. Falsificatie [zoeken of het mogelijk is een theorie te verwerpen] hoort de lakmoesproef te zijn."

Wat zal Milieudefensie van uw boek vinden?
"Volgens mij vinden ze het niks. Ze zijn nu helemaal alarmistisch. De directie worstelt vooral met de vraag: hoe kom ik aan geld? Ze neigen naar beleidsondersteuning, in plaats van kritiek."

Nederland is 'overtuigd alarmistisch', stelt u.
"Tijdens mijn periode bij Milieudefensie, in de jaren tachtig, was dat niet zo hoor. Toen was het debat veel opener. Ik denk dat mijn boek in die tijd niet zo slecht zou vallen, nu misschien wel."

Waarom wilde u dit boek schrijven?
"Ik herontdekte mijn oude vak: fysische geografie, gelinkt aan klimaat. Ik realiseerde me dat temperatuurverschillen op aarde zo krankzinnig groot zijn. Op eenzelfde dag zit tussen Siberië en de Sahara wel 100 graden Celsius verschil. Met precies hetzelfde CO2-gehalte. Bovendien ligt het vanuit geologisch oogpunt niet zo voor de hand dat alleen de mens verantwoordelijk zou zijn voor onze huidige opwarming. Klimaatveranderingen zijn veel groter geweest. IJstijden, warme perioden ertussen en gebeurtenissen, waarbij het binnen 10 à 20 jaar wel 10 graden warmer of kouder werd. Dat had natuurlijke oorzaken en die zijn niet ineens verdwenen."

Wat hoopt u te bereiken?
"Het klimaatdebat schiet alle kanten uit. Maar de kernvraag blijft: is CO2 verantwoordelijk voor de huidige opwarming? Het klimaatpanel IPCC doet alsof ze het zeker weten, maar het is nog steeds een theorie. Niet bewezen. Het probleem is dat de postmoderne wetenschap en de huidige politiek steeds minder behoefte hebben aan debat en kritiek. Liever kiezen ze voor een al dan niet afgedwongen consensus. Maar verzet, reflectie en echt onafhankelijk onderzoek zijn nodig."

Vrijwel iedereen neemt de IPCC-rapporten voor waar aan.
"De IPCC-rapporten zijn geen heilige boeken. Het zijn samenvattingen van recente wetenschappelijke publicaties, vaak eenzijdig alarmistisch, die zijn afgestemd met de politieke standpunten van de lidstaten."

Er wordt een tikje overdreven?
"Klimatoloog Stephen Schneider, één van de hoofdpersonen van het IPCC, vond dat in klimaatwetenschap veel is geoorloofd. Het is rugby zonder regels. 'We zijn wetenschappers en we horen alles netjes te onderzoeken. Maar we zijn ook mensen en hebben best enige ruimte voor interpretatie.' Met andere woorden: je mag de boel best een beetje tillen, in het belang van de aarde. Het IPCC heeft daar nooit afstand van genomen."

Waarom zou CO2 niet allesbepalend zijn?
"Omdat het dat nooit is geweest. We blaffen tegen de verkeerde boom. En het kost ons honderden miljarden."

Uw boek behandelt studies naar meerdere factoren voor klimaatverandering.
"De schommeling van ijstijden verklaren we vooral vanuit de stand van de zon en zonneactiviteit. Verder is er de variatie in oceaanstromen, vulkanisme op land en onder water, de tolbeweging van de aarde.
En, sinds 1950 in toenemende mate, menselijke oorzaken, zoals: emissies van zwaveldioxide, roet, stof en CO2. Maar ook het hitte-eilandeffect van groeiende steden en dorpen, ontbossing en verschraling van natuur door verstening."

Lijkt op een whodunit.
"Klimaatverandering is ook een soort 'Moord in de Oriënt-Express'. Er zijn wel tien verdachte veroorzakers. En waarschijnlijk zijn ze allemaal schuldig. Ik schat zelf in dat alle broeikasgassen samen niet meer dan 15 tot 20% van de opwarming veroorzaken, CO2 zelf nog minder."

Maar 97% van de wetenschappers is het toch eens?
"Volmaakte onzin. Die mythe komt uit een studie van John Cook. Als je die goed leest, kun je die conclusie helemaal niet trekken. Van alle 11.000 studies die hij bekeek, stelden er slechts 68 dat CO2 de dominante oorzaak is van opwarming. Geen 97 maar 0,3%. Obama lanceerde de 97% echter per tweet, omdat hij de vrije hand wilde hebben tijdens de klimaattop in Parijs. Sindsdien is het een dogma, maar het slaat nergens op."

U beschrijft hoe sceptici uit het IPCC vertrokken en politici de overhand kregen.
"Dat begon al in de jaren negentig en is versterkt in 2015 met een nieuwe voorzitter. Het Akkoord van Parijs is politiek, niet wetenschappelijk. Ik vind het ook veel te dwingend. Zelfs Naomi Oreskes, een beroemd alarmiste, stelde na het laatste grote IPCC-rapport AR6 dat ze teleurgesteld is. Er staat weinig nieuws in, alleen de toon is verhardt. En dus adviseert ze wetenschappers: vertrek uit de IPCC-werkgroepen en doe gewoon je werk. Het IPCC belemmert wetenschap door een politieke houdgreep. Ik ben het volledig met haar eens."

Waarom deze titel?
"'Nullius in Verba', Geloof niet alles, is het motto van de Royal Society of London, de oudste wetenschappelijke instelling ter wereld. Twijfel behoort tot de belangrijkste fundamenten van de moderne, verlichte wetenschap. De klimaatwetenschap lijkt dit principe te hebben losgelaten. Het dreigende alternatief is: pseudowetenschap."

terug naar de vragenlijst

terug naar het weblog






^