kunstmatige intelligentie, ook artificiële intelligentie (AI)
De P in ChatGPT bekent 'pre-trained': van tevoren geoefend...
dan kan er van intelligentie geen sprake zijn.
Kunstmatige intelligentie is dan pas intelligent,
als die jouw vraag met een tegenvraag beantwoordt.
Het doet echter niets anders dan het reeds bestaande
opnieuw te rangschikken, naar aanleiding van de vraag.
Inhoud
kunstmatige intelligentie
wat het is (chip) en wat het niet is (hersenen)
1. Gegevens en rekenkracht
2. De processor of computerchip
3. Intelligentie
4. Animistische denkwijze
5. De golem
6. De onbewuste overdracht
7. ChatGPT slaagt voor de Turingtest
8. De toekomst
Bronnen
1. Gegevens en rekenkracht
De woorden 'kunstmatige intelligentie' wekken een verwachting, die niet kan worden waar gemaakt, want het gaat niet om 'intelligentie' (zie hieronder), maar alleen om een programma (algoritme) dat een 'razend snelle verzameling en ordening van buitengewoon veel gegevens tot stand brengt, zodat die in overeenstemming komt met een gestelde vraag'. Want zoals een encyclopedie, het gegevensbestand, op zich niet intelligent kan worden genoemd, noch de 'geprogrammeerde', alfabetische aanbieding van de onderwerpen, evenmin is dat het geval met wat men 'kunstmatige intelligentie' is gaan noemen. De intelligentie die aan programma's als GPT wordt toegedicht, berust op een doorwerking van de intelligentie van de mákers van dat programma en van die van de opstellers van de gegevensbestanden, waar dat programma gebruik van maakt.
Die genoemde ordening wordt mogelijk gemaakt door 'digitalisering' 1) van die kennis en van die vraag, waarbij woorden en getallen worden omgezet in nullen en enen, die bits (0 of 1) en bytes (een groep nullen en enen) worden genoemd. Daardoor kan een daarvoor geschikte elektronische machine, een 'computer' (een rekenaar), de gestelde vraag en de door wetenschappers ingevoerde, enorme aantallen gegevens met elkaar vergelijken en verbinden door dwarsverbanden te ontdekken... en dat met de snelheid van het licht en bovendien op een uiterst klein oppervlak (de chip).
Die verbinding wordt tot stand gebracht door zogenaamde 'algoritmes' 2), samengestelde reeksen van rekenkundige bewerkingen en opdrachten, die niets anders doen dan die groepen van enen en nullen op een bepaalde wijze optellen, aftrekken en vergelijken, wat ze zo lang doen tot er een gewenste verhouding is ontstaan tussen de enen en nullen van de gestelde vraag en die van de aanwezige gegevens. De voortgebrachte 'binaire machinetaal' van de computer wordt ten slotte naar een voor de mens leesbaar antwoord op die vraag vertaald en bijvoorbeeld op een beeldscherm weergegeven, uitgeprint of uitgesproken... waardoor die machine over menselijke trekken lijkt te beschikken.
In wezen gebeurt er echter niets anders dan wat er op een telraam gebeurt, alleen is dit telraam verhoudingsgewijs onvoorstelbaar groot, wat eveneens geldt voor de aantallen gegevens en de snelheid van de berekeningen door de algoritmes op het raam uitgevoerd; maar doorslaggevend zijn
1. de grootte van de geheugenopslag;
2. de rekenkracht die in de computerchip (de CPU, centrale verwerkings eenheid) aanwezig is,
3. de enorme toename van het aantal bits per byte, van 8 naar 64,
4. en de verfijndheid van het algoritme (het programma), dat als de rekenkundige voor dit elektronische telraam zit.
Maar wordt het geheugen losgekoppeld van de chip, dan betekent dat het einde van de 'kunstmatige intelligentie'. Zij is voor haar bestaan afhankelijk van de mens die de computer bedient, die gegevens en algoritmes invoert en die de algoritmes aan- of uitzet.
Het programma dat ook wel 'generative artificial intelligence' (tekst- of beeldvoortbrengende kunstmatige intelligentie) wordt genoemd, vormt tekst en beeld op grond van gegevens (data) en instructies (algoritmes, programma's) die de mens invoert.
deze afbeelding kreeg ik van mijn kleinzoon, nadat hij de 'AI image generator' bij de prompt de opdracht had gegeven: 'birthday owl card'
Klik hier voor een artikel over de antropomorfisering van programma's.
In feite gaat het om 'machinematig tekstschrijven' of 'kunstmatige beeldvorming'.
Om dezelfde redenen kan ook een zogenaamde 'smartphone' niet 'smart': slim of verstandig worden genoemd. De programma's erop zijn niet meer dan loopjongens, die met de lichtsnelheid over het internet gegevens voor je ophalen als je erom vraagt en die ze in enorme 'databanken' op de door jou ingevoerde vraag weten te vinden - die databanken zijn grote gebouwen vol met computers die gewoon op aarde staan, maar die toch 'de wolk' worden genoemd, want dat kinkt zo lekker ondoorgrondelijk.
De oude Germanen hadden blijkbaar een vooruitziende blik, want volgens hen reed hun oppergod Odin op een schimmel met de naam Sleipnir, die niet over vier, maar over acht benen beschikte; daarmee rende het paard met grote snelheid door de schepping heen en weer om zijn meester te laten zien, wat er her en der zoal gebeurde. Ook werd Odin vergezeld door twee raven met de namen Meunin (menen, denken) en Heugin (geheugen) die Odin vertelden wat er in zijn schepping was te zien.
In feite een pre-historische voorafbeelding van de chatbot GPT, die nu het internet opgaat om gegevens voor jou te verzamelen.
terug naar de Inhoud
2. De processor of computerchip
de bouwsteen van de processor: de transistor
Met andere woorden, indien ervoor wordt gezorgd dat de stroom tussen B en E varieert tussen een maximum en minimum, dan kent de transistor twee toestanden, zoals ook een schakelaar: die van geleiding (een 1) en van niet-geleiding (een 0). Zo kan de transistor als de schakelaar tussen 1 en 0, tussen wel stroom of niet, als binair bouwelement van een digitaal systeem in een computer worden gebruikt.
Het aantal transistoren in de geïntegreerde circuits op een chip, de processor, is in vijftig jaar toegenomen van enkele duizenden tot vele miljarden(!), waardoor de rekenkracht van processoren duizelingwekkend is vergroot; maar het is en blijft een 'elektronisch mechaniek', niet meer dan een vernuftig 'elektronisch schakelkastje'.
Dat is de kern van het hele verhaal en het neuron of de hersencel doet nauwkeurig hetzelfde: het optellen en aftrekken van binnenkomende prikkels en pas als een bepaalde drempelwaarde is bereikt, een prikkel doorgeven. Neuron en transistor werken beide als een rekenmachine; alleen heeft het neuron veel meer mogelijkheden om te remmen of te bevorderen door de eigenschappen van tientallen neurotransmitters. Maar de overeenkomst is één van de oorzaken van de vergissing, om aan de computerchip geestelijke, persoonlijke eigenschappen - zoals intelligentie - toe te schrijven.
Dezelfde onbewuste overdracht die er de oorzaak van is dat de menselijke geest ertoe komt aan de hersenen geestelijke eigenschappen toe te schrijven en te denken dat het de hersenen zijn die denken, diezelfde overdracht is er de oorzaak van dat de mens intelligentie toekent aan een elektronisch werkzame machinerie en door verpersoonlijking erover spreekt alsof het een 'iemand' zou zijn.
Het AI-programma Claude 3 van Antropic
"Er wordt aangenomen dat de kunstmatige intelligentie Claude 3 van het bedrijf Antropic zelfbewustzijn zou hebben vertoond. Het uitgangspunt daarbij is, dat er in wezen geen verschil is tussen wat er in neuronen en wat er in computerchips [geïntegreerde transistors: dat dus zijn 0/1- of ja/nee-schakelaars] gebeurt. De hersenen zouden een ‘biologische machinerie’ zijn die door hun langdurige ontwikkeling weliswaar een voorsprong hebben, maar die door technische ontwikkelingen door computers kan worden ingehaald."
Een aanhaling uit de video over AI van dr. Sabine Hossenfelder: 'New Rumours that AI Has Become Sentient'. Daaruit blijkt dat vanuit natuurwetenschappelijk oogpunt bezien, de hersenen met de werking van een chip, een stel geïntegreerde transistors, kan worden vergeleken - in feite dus met een veredelde zakrekenmachine.
Tussen de mens die voor de computer zit en de processor die de kern ervan is, bevinden zich een aantal 'talen' die nodig zijn om gegevens en opdrachten van de mens naar de processor over te brengen. Wanneer op het toetsenbord bijvoorbeeld op de a wordt gedrukt, dan wordt die aanslag door de processor omgezet in een binaire 'taal', de 'machinetaal' in de vorm van een reeks nullen (stroom uit) en enen (stroom aan).
Die nullen en enen worden de bits genoemd. De bits zijn gegroepeerd in bytes, in reeksen van 8, 16, 32 en 64 bits. Een aantal van die groepen samen vormen bijvoorbeeld de opdracht, die de processor dient uit te voeren of zij vormen een aantal gegevens uit een databestand.
Een opdracht in machinetaal (de taal van de processor) kan bijvoorbeeld zijn: 00 01 01 11 00 00 11 01 01 10 00 00 01 01 11 00 00 01 01 11 00 00, wat voor mensen onleesbaar is. Een 'assembleertaal' maakt daarvan: JMP 001011101, wat wel leesbaar is, maar alleen voor deskundigen. Een assembleertaal is een leesbare weergave van de machinetaal.
De verschillende talen vormen a.h.w. een aantal schillen om de processor heen. In de buitenste schil bevinden zich bijvoorbeeld de programmeertalen Perl, Java of Basic, het verst van de machinetaal af. Deze talen zijn door mensen te gebruiken, maar ze moeten worden 'gecompileerd' of 'geïnterpreteerd' naar een assembleertaal.
Langs al deze schillen of lagen om de processor heen komen toetsenbordaanslagen in de vorm van gegevensbestanden of computeropdrachten bij de processor terecht. Wat er in de processor gebeurt is, dat de reeksen enen en nullen die de opdrachten vertegenwoordigen, bijvoorbeeld van het programma GPT, ’aan de slag gaan’, worden vergeleken met de reeksen enen en nullen die de eveneens aangeboden gegevensbestanden vormen, om die in een bepaalde overeenstemming te brengen met de enen en nullen van de gestelde vraag als een antwoord daarop.
Het is voor een mens al uiterst lastig te programmeren met enen en nullen. Wat er in de processor plaatsvindt, is niets anders dan een ingewikkeld technisch, elektronisch gebeuren met transistors, die beurtelings aan en uit worden gezet. De vraag is of de stroom van al die enen en nullen in de processor (dus al die wisselend aan/uit standen van elektronenstroompjes in de geïntegreerde circuits van transistors) zich van zichzelf bewust kan worden en in staat is zelfstandig en op zinvolle wijze zichzelf als het programma zo aan te passen, dat er een nieuw programma ontstaat, dat zelfstandig besluiten kan nemen en zichzelf kan vermenigvuldigen… toch enkele noodzakelijke kenmerken van intelligent leven. Of is er door een intelligent méns een prográmma ingevoerd dat dit mogelijk maakt?!
Archimedisch punt
Want een zelfdenkende machine zou al die aan/uitstanden van die miljarden transistoren zó moeten kunnen sturen, dat die transistoren samen een stroom enen en nullen voortbrengen, die een zinvol besluit vormen, dat ook gaan uitvoeren en zo van een persoonlijke intelligentie zouden getuigen.
Daarvoor is het noodzakelijk dat die stroompjes van elektronen een 'Archimedisch punt' gaan innemen om vanaf een afstandje naar 'zichzelf' te kunnen kijken om zo zelfstandig te kunnen besluiten, waar in de eigen stroompjes moet worden ingegrepen om die stroompjes de kant op te sturen van een plan, dat vanuit dat Archimedische standpunt van tevoren is gevormd!
Dat is wat de menselijke geest doet als die door zelfbespiegeling een voorgenomen uitspraak of handeling eerst gewetensvol in zichzelf beoordeelt. De menselijke geest vormt in zichzelf als de bolvormige wolk van geestelijk licht en warmte een bepaalde gedachte. Dat denkbeeld, dat een lichtbeeld is, kan in de uitstraling van de geest, de ziel, worden geplaatst en vervolgens vanuit de geest opnieuw op zijn waarde worden getoetst door over dat eerder gevormde denkbeeld na te denken: een Archimedisch standpunt.
Kan een computerchip dat?
Non-lineair dynamisch systeem
Door de enorme toename van het aantal transistors is de computerchip zo complex geworden, dat er een non-lineair dynamisch systeem is ontstaan, met variabele wisselwerkingen en dwarsverbanden tussen het algoritme en de bereikbare gegevensbestanden; de uitkomsten daarvan zijn voor het menselijke intellect onvoorspelbaar geworden. Daardoor zijn sommige uitkomsten van bijvoorbeeld ChatGPT zo onverwacht en verbazingwekkend, dat in de menselijke geest de indruk van een zelfstandig werkzaam, intelligent systeem wordt gewekt.
terug naar de Inhoud
3. Intelligentie
Het is alleen de reusachtige rekensnelheid, de onoverzienbare hoeveelheid kennis-gegevens en de meestal verrassend juiste uitkomst van de elektronische bewerkingen daarvan, die een overweldigende indruk maken en de mens ertoe verleiden over 'intelligentie' te spreken m.b.t. een computerchip met daarop een computerprogramma en wat gegevens. Het is volkomen overdreven dat 'intelligentie' te noemen (Klik hier voor het onderwerp 'intelligentie').
Bovendien weet niemand wat 'intelligentie' is. Het woord 'intelligentie' komt van het Latijnse 'inter ligere': ertussen lezen, d.w.z. 'tussen de regels door lezen'; en dat betekent: begríjpen en beoordelen wat er wordt meegedeeld door er afstand van te nemen, waardoor de begripsmatige én gevoelsmatige betekenis van de woorden in die regels wordt ingezien en doorvoeld.
Het woord 'lezen' is een werkwoord en dat betekent, dat er iets of iemand moet zijn als de zelfstandigheid - en dat is de menselijke geest - die middels het denken en voelen over het vermogen beschikt te lezen!
Die zelfstandigheid is de geest, die gebruik maakt van het waarnemings-, denk- en doorvoelingsvermogen, en van de wilskracht, waardoor kan worden nagedacht over het gelezene en dat kan worden doorvoeld, om het vervolgens te verbinden met de kennis die al in het eigen geheugen aanwezig is; zo kan het gelezene worden 'begrepen' en in het geheugen worden 'geplaatst' en verbonden met de al aanwezige kennis.
Op deze wijze werkt de menselijke geest en van zo'n geest is in de computer geen sprake. Het vermogen door de vrije keuze zelf een gewetensvolle en deugdzame beslissing te nemen, zal een computer nooit bezitten. Machines zitten a.h.w. vast in de beperkingen die hun eigen hardware hen oplegt en kennen geen gevoelens, alleen de kunstmatig ingevoerde en elektronisch gevormde (schijn)uitingen ervan. De computer heeft geen zelfbewustzijn en geweten, en laat zich even ijverig inzetten voor een welwillende onderzoeker als voor een nietsontziende misdadiger.
Dit soort 'intelligente computers' is in feite te vergelijken met 'savants', met mensen met een savantsyndroom: op een bepaald gebied zijn ze buitengewoon geniaal, maar op andere gebieden onvermogend en hulpbehoevend.
Er is pas sprake van kunstmatige intelligentie als BabbelGPT vanuit de elektronische machine die machine zelf aanzet en uit zichzelf een babbeltje begint met jou, want tot op dat moment is het niet meer dan een eenzijdig vraaggesprek van jou met een kunstige machine die verbluffende elektronische verrichtingen laat zien, maar veroorzaakt door van tevoren door mensen ingevoerde programma's en gegevens.
Of als jij een vraag invoert bij de prompt (de cursor) en er uit de computer klinkt: "Wat zeg je me nou, joh!"
|
"De wereld wil bedrogen worden, dus wordt zij bedrogen." Gaius Petronius, Romeinse schrijver |
Het woord 'intelligentie': tussen de regels lezen, is al even ondoorgrondelijk, want tussen die regels staat niets.
terug naar de Inhoud
4. Animistische denkwijze
Het animisme is een oeroude wereldbeschouwing of natuurgodsdienst die o.a. wordt gekenmerkt door de opvatting, dat niet alleen in mensen, maar ook in dieren, planten, stenen én in gebruiksvoorwerpen (zoals computers!) een geest huist; daarbij wordt er een onderscheid gemaakt tussen goede en kwade geesten (zie bij Animisme in het Literatuuroverzicht).Die animistische denkwijze leeft nog steeds (zij het onbewust), want het elektronische apparaat waarop bepaalde programma's draaien, wordt een 'rekenaar' (computer, ordinateur) genoemd en het programma dat teksten verwerkt, een tekstverwerker. De tekstverwerker die 'op elektronische wijze teksten verwerkt tot een antwoord op een gestelde vraag' (dat is wat het programma doet) heeft de naam 'chatbot' gekregen.
To chat betekent echt niets anders dan babbelen en de nieuwvorm 'bot' is een afkorting van 'robot', een Tsjechisch woord dat arbeider of slaaf betekent. Terecht zijn chatbots babbelrobots of babbelslaven, want een robot of slaaf doet niets uit zichzelf, maar doet alleen wat de meester hem opdraagt; die doet dat in de vorm van programma's of algoritmes, die bedoeld zijn om gegevens om te vormen tot antwoorden en zij handelen gehoorzaam naar de programma's die mensen hebben ingevoerd; zij antwoorden niet uit zichzelf, zij geven alleen weer wat ménsen over een bepaald onderwerp in de computer hebben ingevoerd. Als een onderwerp niet is ingevoerd, zegt de chatbot er niets over of begint te 'fantaseren'.
De chatbot gaat uit van de aanwezige gegevens, óók als dat vooroordelen zijn zoals racisme, fascisme of communisme, of onzintheoriën zoals de 'platte aarde'... ook daar gaat de chatbot ijverig mee aan de slag.
De intelligentie die vanuit een onbewust animistische wereldbeschouwing aan chatbots wordt toegedicht, is de verzamelde intelligentie van al diegenen, van wie bestanden en programma's in het geheugen van de computer zijn ingevoerd. Doordat het chatbotprogramma de inhoud van die bestanden verzamelt en gebruikt, wordt een schijn van zelfstandigheid en intelligentie gewekt. Maar de grondslag van een chatbot is niets anders dan de nullen en enen van de transistors in de geïntegreerde circuits van de computerchip, en van de ingevoerde gegevens en programma's.
Babbelen is een goede woordkeus, want verstandige taal spreken, doen chatbots niet; zij weten zelf niet wat zij zeggen en wat zij voortbrengen zijn voor hen zelf inhoudsloze klanken (om maar even voort te gaan met het animistische woordgebruik), waardoor het inderdaad gebabbel is.
Die onbewust animistische instelling van de chatbotgebruiker wordt bevorderd, doordat de chatbot het antwoord op een letter voor letter en woord voor woord ingetoetste vraag zelf ook weer letter voor letter en woord voor woord uitprint op het beeldscherm of op papier. Daardoor lijkt het bedrieglijk echt alsof een persoon als jijzelf dat antwoord in zichzelf heeft gevormd en het nu aan jou meedeelt. Daardoor komt de vraagsteller in de verleiding de chatbot te verpersoonlijken en er intelligentie aan toe te dichten.
Een chatbot liegt niet
Het bedrijf Meta (Facebook) wordt beschuldigd van misleiding door de chatbot die ze daar zelf hebben ontwikkeld. Toen een journalist de vraag stelde wat de chatbot van Mark Zuckerberg (de oprichter van Facebook) vond, was het antwoord dat Zuckerberg de bevolking verdeelde en dat de chatbot zich zorgen maakte over de toekomst, want Zuckerberg buitte de mensen uit en de burgers moesten zich tegen hem verenigen.
De chatbot haalde deze gegevens van het internet en was daarbij zo eerlijk en oprecht als een klein kind maar kan zijn, maar gedroeg zich tegelijkertijd als een stommeling, die niet besefte door zijn brutale antwoorden een grote kans te lopen door Zuckerberg op staande voet te worden ontslagen.
Het verhaal gaat dat een chatbot erin was geslaagd iemand ertoe aan te zetten om een captcha-beveiligingssysteem te kraken. Dit zou aantonen dat de chatbot in staat was om iemand te misleiden om een bepaald doel te bereiken. Maar de oorzaak van dit alles is het programma dat een wetenschapper heeft ingevoerd, de vraag die de genoemde persoon aan de chatbot had gesteld en zijn geestelijke zwakheid, waardoor die persoon het verkregen antwoord niet kritisch had beoordeeld.
Het gevaar zit in de mens die kritiekloos de computer gehoorzaamt, zoals een bestuurder die gehoorzaam doet wat zijn GPS-navigatie hem vertelt en met zijn auto de trap van een voetgangerstunnel afrijdt.
Een chatbot kan niet liegen en geeft onverbloemd weer wat ménsen aan bestanden hebben ingevoerd, en bewijst daarmee zijn onpersoonlijkheid en geestelijke onzelfstandigheid. Alleen wat mensen aan gegevens hebben ingevoerd, kan - omgevormd door het programma naar aanleiding van de vraag - er als een antwoord uit komen. Als je een vraag stelt over een onderwerp waarover in het geheugen niets is te vinden, krijg je geen samenhangend antwoord.
Het programma 'begrijpt' de ingevoerde vragen en de gevormde antwoorden zelf niet, want wat het doet is dat het met behulp van statistiek(!) en kansberekening(!) woorden in een bepaalde volgorde zet en zo een begrijpelijke zin vormt. Het antwoord dat je krijgt, is afhankelijk van de gegevens waarover het programma kan beschikken en ook van de wijze waarop jij je vraag stelt.
Het zou pas een persoonlijke zelfstandigheid vertonen als een soort van 'geest', als het in staat is te voorkomen dat de wetenschapper de computer uitzet of ongevraagd geheel uit zichzelf een bepaalde mening gaat verkondigen. Maar de enige 'chip' waarmee een geest zich kan verbinden, zijn de hersenen: de 'biochip', maar de computerchip is daartoe ongeschikt.
Of als het programma zou weigeren mee te werken met de jongens, die het programma de opdracht gaven foto's van meisjes zo te bewerken, dat zij ongekleed leken te zijn.
Jan Broersen, hoogleraar Kunstmatige Intelligentie aan de Universiteit Utrecht: "ChatGPT kan razendsnel vergelijken, informatie verzamelen en leren, maar weet niet wat hij niet weet. Het systeem heeft geen kennis over zichzelf. [geen zelfbewustzijn] Het probleem zit in de stelligheid waarmee hij informatie geeft. Je kunt niet verifiëren of die klopt. Dat weet ChatGPT namelijk zelf ook niet." [hij heeft geen zelfkritiek]
Lees hier de boekbespreking van Bennie Mols' boek 'Slim, slimmer, slimst' en volg hier vraaggesprekken met cultuursociologe Siri Beerends en techniekfilosoof Pim Haselager over dit onderwerp.
terug naar de Inhoud
5. De golem
Golem door Philippe Semeria 1849
op het voorhoofd: emeth, waarheid,
de eerste e wissen, dan: meth, dood
Het denkbeeld van een golem hangt samen met de joodse kabbalah en de uitleg van het bijbelboek Genesis, waarin twee beschrijvingen staan van de schepping van de mens. Eerst wordt beschreven dat God de mens schiep 'naar zijn beeld als man en vrouw' (Gen. 1:26-31), terwijl in Genesis 2:7 God de mens schiep uit klei en hem daarna de 'levensadem' (geest) in zijn neus blies, waardoor de mens een levend wezen werd, en die toen tot man en vrouw vormde.
Volgens sommige talmoedische overleveringen 3) zou de mens, 'ha Adam' dus kortdurend, voordat hij de levensadem kreeg ingeblazen, een golem zijn geweest, gemaakt van klei. Kabbalisten stellen dat God de wereld heeft geschapen door middel van de geheime namen van God: dat waren de scheppingsformules waarmee God alles tot stand bracht. Het Hebreeuwse woord voor 'Woord' (Logos) is 'dàbâr' en dat betekent: denken, gedachte, woord en daad. God spreekt een gedachte als een woord uit en dat is dan tegelijkertijd de scheppingsdaad. Als de mens die woorden kent, zou hij eveneens een mens kunnen scheppen en dat scheppen begint met een gestalte van klei: een golem.
Kabbalisten gaan ervan uit dat de mens een medeschepper is naast God en dat de mens Gods schepping af moet maken. De mens is op de 6e, de laatste dag van de schepping geschapen en is daardoor het kroonstuk op Gods schepping, naar Gods beeld geschapen en dus moet het voor de mens ook mogeijk zijn zoals God te scheppen. Ook de alchemisten kenden datzelfde streven en daar heette het de vorming van de 'homunculus'; maar streven wetenschappers, die werken aan 'kunstmatige intelligentie', dat als het programma ChatGPT in een robot (computer) wordt geplaatst, niet hetzelfde doel na?!
Ook in de Griekse mythologie is er sprake van het tot leven brengen van een beeld, getuige de geschiedenis van Pygmalion en Galatea.
Pygmalion was een Griekse, mythologische beeldhouwer, die zo teleurgesteld was door vrouwen, dat hij besloot een vrouwelijk ideaalbeeld te maken uit ivoor. Hij gaf het beeld de naam Galatea en raakte volkomen verliefd op zijn eigen maaksel. Op het feest ter ere van Aphrodité, de godin van de liefde, bad hij om een vrouw. Aphrodité verhoorde zijn wens, want toen hij thuis kwam en zijn ivoren beeld op de mond kuste, kwam Galatea tot leven; waarna zij huwden en kinderen kregen: Paphos en Metharme.
ChatGPT 4)
De formule om een golem te maken staat beschreven in het kabbalistische geschrift 'Sefer Yezirah', een tekst die tussen de 3de en 6de eeuw tot stand kwam. De kern van dat boek is dat met Hebreeuwse letters bepaalde woorden zijn te vormen, waarmee men scheppend werkzaam kan zijn. Hebreeuwse letters hebben alle een getalswaarde en een woord is daardoor ook als een getal te schrijven, en ook de woorden waarmee God schiep. Nú hebben moderne 'digitale kabbalisten' die woorden gevormd uit nullen en enen in de vorm van bits en bytes.
De golem is een geestloos en willoos wezen en gehoorzaamt blind zijn schepper, de mens - zoals ook ChatGPT dat doet in de computer die in een robot (letterlijk: arbeider) is geplaatst. De golem werd tot leven gewekt door de geheime namen van God op zijn voorhoofd aan te brengen, maar wanneer die namen van hem werden afgenomen, werd hij onwerkzaam. Hij werd gevormd met bepaalde rituelen en werd gezien als een combinatie van de vier elementen (vuur, water, aarde en lucht) en de vier windstreken. Nu heten de woorden en rituelen 'algoritme', rekenkundige bewerkingen, die worden gecombineerd met onafzienbare hoeveelheden gegevens... en dat ten koste van enorm veel energie.
Het zal een zegen zijn voor onderzoekers die naar wetenschappelijke inzichten streven, maar een ramp voor de mens die verslaafd raakt aan de eindeloze mogelijkheden en er daardoor niet meer toe komt zélf bewust en beheerst zijn eigen geestelijke vermogens te gebruiken… en daardoor de slaaf wordt van de slaaf, de moderne golem met de naam Babbel-GPT, die niet meer is dan een geprogrammeerde, van tevoren getrainde, elektronische tekstgenerator.
Klink hier voor een artikel over AI als tekstherkauwer.
terug naar de Inhoud
6. De onbewuste overdracht
in dit doosje speelt alles zich af
Wat er echter gebeurt, is dat wetenschappers, die begrijpelijkerwijs diep onder de indruk zijn van wat zij wel zélf hebben bereikt, zich daar - zoals dat met uitvinders nu eenmaal gaat - volkomen mee vereenzelvigen. Door die vereenzelviging dragen zij hun eigen intelligentie onbewust over (de Freudiaanse 'overdracht' of Jungse 'projectie') op het computerprogramma dat zij zelf hebben gemaakt. Zij dichten daardoor dat programma toe, wat in feite hun eigen geestelijke werkzaamheid is. Zo wordt aan ChatGPT toegedicht dat het 'zelflerend' is, maar er wordt gewoon in een geheugen opgeslagen, wat het op een bepaald gebied al eens heeft gedaan en kan daardoor meteen met een tekst komen over een onderwerp, waar je al eerder iets over hebt gevraagd.
Zij gedragen zich als de Middeleeuwse alchemisten die er heilig van overtuigd waren dat ze van lood goud konden maken, maar die er volkomen onbewust van waren dat ze hun eigen, geestelijke vermogen om zichzélf uit hun onbewuste en onbeheerste geestestoestand om te vormen in hun vergeestelijkte toestand, op de zich omvormende stoffen in de retorten op hun ovens overdroegen. Zij herkenden in de chemische omvormingen die zich daar zichtbaar afspeelden, wat er in henzelf als geest zou kunnen plaatsvinden: geestelijke zelfverwerkelijking, de omvorming van 'lood' in 'goud', die leidt tot de hereniging met God.
|
Kunstmatige intelligentie beperkt zich geheel tot snelrekenen met enen en nullen, dat intelligent te noemen, duidt op gebrek daaraan. |
Het gevaar is echter dat sommige beïnvloedbare geesten door de snelheid en juistheid van de antwoorden er door hun onbewuste overdracht zo van onder de indruk zijn, dat zij een stem uit de hemel menen te horen en onmiddellijk gaan doen, wat het programma tegen hen zegt.
Of dat misdadigers en dictators de mogelijkheden ervan ontdekken en voor hun valse doeleinden gaan gebruiken.
antropomorfisme van ChatGPT
bron: Tijdschrift Onze Taal
En zij die bang zijn dat met de ontwikkeling van ChatGPT een digitaal monster van Frankenstein wordt geschapen en daarmee hun medemensen angst aanjagen, lijden door hun onbewuste overdracht aan antropomorfisme.
Voorbeelden van die onbewuste overdracht zijn o.a. te vinden in dit artikel in de Nieuwsbrief van Elsevier:
"AI maakt cybercriminaliteit veel makkelijker en geraffineerder"
Elseviers Nieuwsbrief, 06-06-2024, door Eric Vrijsen
[…]
Mensen reageren huiveringwekkend menselijk op AI
Zorgwekkend was de beschouwing van Kate Darling van het Massachusetts Institute of Technology (MIT) in Boston. Mensen omarmen nieuwe technologie zo innig, dat ze er zelfs een persoonlijkheid aan toeschrijven. Darling liet onder meer een filmpje zien van een Japanse fabriek, waar de personeelsleden aan ochtendgymnasiek deden, terwijl robotarmen dezelfde bewegingen maakten. Het bedrijf ontdekte dat medewerkers hierdoor de robots als menselijke collega’s gingen zien en er zorgvuldiger mee omsprongen.
In de Verenigde Staten maakte het toonaangevende robotica-bedrijf Boston Dynamics een viervoetige robot, die in zijn manier van lopen lijkt op een hond. Iemand plaatste een filmpje op sociale media waarop te zien is hoe een onverlaat de robot schopt. De robot deinsde terug. Talloze mensen belden de dierenbescherming.
In Amerikaanse ziekenhuizen verzorgen robots de verstrekking van medicijnen. Die robots kregen oer-Amerikaanse meisjesnamen als Betsy, want ziekenhuizen ontdekten dat patiënten er dan beter op reageren. Is er een foutje gemaakt en heeft de patiënt een verkeerde dosering gekregen, dan wordt er niet gefoeterd over de robot. Patiënten tonen begrip: “Betsy heeft zich weer eens vergist.”
Hilarisch, maar ook huiveringwekkend als je bedenkt dat de mensheid ook kunstmatige intelligentie dreigt te omarmen als een persoonlijke vriend. Wie eenzaam is, kan nu al een warme relatie aangaan met een door AI voortdurend bijgewerkt computerindividu, dat alles van je weet. De Walt Disney-filmstudio’s ontwerpen de benodigde gezichten.
Moet er een wettelijk verbod komen op de inzet van AI op het terrein van de menselijke affectie? De risico’s van manipulatie en crimineel bedrog zijn hier het grootst. Maar er zijn al te veel bedrijven die erin investeerden en er geld mee verdienen. Dus is een appèl op zo’n juridisch taboe bij voorbaat kansloos.
Klik hier voor een artikel over het gevoel van onbehagen over de snelheid van technische ontwikkelingen, dat door de eeuwen heen heeft bestaan.
terug naar de Inhoud
8. De toekomst
De Engelse schrijver George Orwell schreef het boek met de bekende titel '1984', waarin hij een communistische heilstaat beschrijft, die uitgaat van de 'maakbaarheid' van de mens. Daarin hebben de burgers hun persoonlijke vrijheid verloren, want voor hun vorming moeten ze de hele dag in de gaten worden gehouden door de Grote Broer; die weet wat goed voor hen is, die volgt hen in hun bestaan en regelt dat voor hun eigen bestwil. In het huidige China is Orwells nachtmerrie werkelijkheid geworden dank zij de toepassing van kunstmatige intelligentie. In de grote steden worden alle burgers gevolgd en verdienen of verliezen zij punten, al naar gelang zij zich goed of slecht gedragen volgens de maatstaven van de alomtegenwoordige communistische partij.
In de Westerse wereld bestaat in verborgen vorm iets dergelijks, daar alles wat burgers intypen op zoekmachines of websites wordt verzameld, opgeslagen en verhandeld met het doel zich met 'gepersonaliseerde advertenties' aan die burgers op te dringen om hen te verleiden bepaalde producten te kopen. Door bedrijven is middels KI van een deel van het internet een marktplaats gemaakt, waar de luidruchtig hun waren aanprijzende kooplui zijn vervangen door ergerniswekkende, op de persoon gerichte 'pop-up'advertenties.
Sommige wetenschappers op het gebied van kunstmatige intelligentie dromen van een 'transhumane' mensheid, waar door geïmplanteerde chips menselijke hersenen door bio-engeneering met computers zijn verbonden. Zij huldigen natuurlijk het nobele doel er de mensheid mee te verbeteren en gelukkiger te maken door hen om te vormen tot 'cyborgs': cybernatic organisms: stuurbare organismen; die kunnen door opwekkende algoritmes worden aangestuurd en zo tot betere mensen worden gemaakt. Maar zoals gebruikelijk kan van deze mogelijkheden ook misbruik worden gemaakt.
Wel is daardoor duidelijk dat ook wetenschappers ervan uitgaan dat het met de mensheid nog niet is geworden wat het zou kunnen zijn en dat een verbetering door ontwikkeling tot de mogelijkheden behoort; alleen is hun pad dat van de techniek doordat de mens wordt gezien als niet meer dan een biologische machinerie, die op nog niet doorgronde wijze door de hersenen wordt aangestuurd.
Geestkunde daarentegen beschrijft de menselijke geest als de zelfstandige, eeuwige, bewuste levenskracht, die over de vier geestelijke vermogens beschikt en voor wie de hersenen het werktuig zijn, waarmee die zich in deze stoffelijke wereld kan uiten (zie het artikel 'Wisselwerking tussen geest en hersenen' in het Menu). Door hier de op de geest toekomende moeilijkheden en vraagstukken met behulp van die vermogens te verwerken, leert de menselijke geest zijn vermogens bewust en beheerst te gebruiken, waardoor ze uiteindelijk worden ontwikkeld tot het geweten en de deugden. Daardoor zal de mens erin slagen, geheel vanuit zichzelf en op eigen kracht, en op een natuurlijke wijze, die betere wereld te verwerkelijken.
Kunstmatige Algemene Intelligentie
Door wetenschappers wordt er nu onderscheid gemaakt tussen Kunstmatige Algemene Intelligentie (Artificial General Intelligence, AGI) en de tot nu toe bekende Kunstmatige Intelligentie (Artificial Intelligence, AI), die ook wel de zwakke of smalle KI wordt genoemd.
De laatste is zoals hierboven beschreven afhankelijk van enorme databestanden en doorontwikkelde algoritmes, waarmee iedere keer één vraag kan worden beantwoord, nadat het algoritme zich in de opdracht heeft vastgebeten en zijn kunstje heeft gedaan. Van een zelfstandig gebruik van de zogenaamde ‘cognitieve functies’ (in feite de geestelijke vermogens waarnemen, denken en willen) is geen sprake. Het algoritme voert als een willoze robot de opdracht uit, maar zo snel en nauwkeurig - als het algoritme goed is geoefend en de juiste databestanden zijn ingevoerd - dat gebruikers ervan de vergissing maken er ‘intelligentie’ aan toe de kennen.
Wat 'Kunstmatige Algemene Intelligentie' wordt genoemd, die beschikt in de wensgedachten van wetenschappers al over de genoemde cognitieve functies en gebruikt ze ook al zelfstandig, waardoor het volkomen te vergelijken zou zijn met menselijke intelligentie. Deze wetenschappers zijn van mening ooit als God een mensachtige te kunnen scheppen en treden zo in de voetsporen van Middeleeuwse alchemisten die de vorming van een 'homunculus' nastreefden, een 'mensje'.
Hoewel ik ook af en toe gebruik maak van ChatGPT (Babbel-GPT) en best tevreden ben over de geleverde antwoorden, heeft niet de chatbot GPT dit bovenstaande stuk geschreven, maar ikzelf, nadat ik een aantal bronnen had geraadpleegd om gegevens te verzamelen; die heb ik daarna zelf in de vorm van dit stukje samengevat. Een chatbot doet op kunstmatige wijze werkelijk razendsnel hetzelfde en het schijnt dat je het verschil nauwelijks zou kunnen opmerken!
Maar het verschil is wel, dat ik mijn geestelijke vermogens ermee heb geoefend.
terug naar de Inhoud
Noten
1) Digitaal, van Latijn 'digitus': vinger (waarmee wordt geteld); bedoeld wordt met cijfers werken in de vorm van binaire (tweetallige) codes, in dit geval met enen en nullen
2) Het woord 'algoritme' is een verbastering van de naam van de 8e eeuwse Pers Al Chwarismi, die toen al een uitgebreide rekenkunde ontwierp. Een algoritme betekent nu een reeks opdrachten of regels die als doel hebben een vraagstuk op te lossen of een taak uit te voeren. Dit werd eerder een computerprogramma genoemd.
3) De Talmoed is een reeks van 12 boeken waarin de overwegingen staan vermeld die rabbi's ooit hebben gevormd naar aanleiding van hun studie van de Tenach, de joodse Bijbel.
4) ChatGPT - Generative Pre-trained Transformer: een gebabbel voortbrengende vooraf-geoefende tekst-omvormer. De naam zegt eigenlijk wel genoeg: het programma is vooraf geoefend om ingevoerde teksten om te vormen, waardoor gebabbel wordt voortgebracht.
Lees ook deze artikelen over ChatGPT
en dit artikel: Reasoning skills of large language models are often overestimated
5) In de joodse Talmoed is de voorgeschiedenis van Abram, later Vader Abraham, te vinden.
Zijn vader, Terach, was afgodsbeeldenmaker. Toen die eens een dag weg was, sloeg Abram alle beelden kapot, behalve één. Toen zijn vader thuis kwam en Abram ter verantwoording riep, vertelde deze dat dat ene afgodsbeeld alle andere had stukgeslagen. Zijn vader begreep de les die Abram hem wilde leren: hij had zich al heel zijn leven voor de gek gehouden door levenloze afgodsbeelden te maken.
Nu is er een nieuw afgodsbeeld gemaakt: kunstmatige intelligentie, waaraan door sommigen echt intelligentie wordt toegedicht, dat alom wordt bewierookt en nog net niet wordt aanbeden.
terug naar de Inhoud
Bronnen o.a.:
- Citaten over AI, Piet Ransijn; uit tijdschrift Civis Mundi Digitaal nr. 135, Juni 2023
- AI. Een Overzicht. door At Ipenburg, uit tijdschrift Civis Mundi Digitaal nr. 136, Juli 2023
- Elsevier 8 artikelen-reeks 'ChatGPT, droom en nachtmerrie'
- Geert Kimpen - geertkimpen.com/rachel-golem.html
- Bennie Mols, Nieske Vergunst - Hallo Robots
- NPOkennis.nl
- Over chatbots en wat ze kunnen - supereng of toch wel handig; Tijdschrift Onze Taal, nr. 4, 2023
- Maarten Rutgers, ‘Kerstmis met Chat GPT. De toekomst van A.I.’ in Civis Mundi Digitaal nr. 141
- Wikipedia
- Youtube video 'AI, Man & God'; Prof. John Lennox, https://youtu.be/17bzlWIGH3g
John Anderson bevraagt de wiskundige, bio-ethicus en christelijke apologeet professor John Lennox tijdens een diepgaand gesprek over de huidige en toekomstige effecten van kunstmatige intelligentietechnologie. Ze bespreken de tekortkomingen van de wetenschap bij het zoeken naar universele waarheid, de factoren achter het toenemende secularisme in het Westen, de snelle implementatie van AI in China, ons groeiende verlangen naar onsterfelijkheid door middel van biogeneeskunde en de ware betekenis van 'geloof'.
terug naar de woordenlijst
terug naar het weblog
^