Windmolens doden vleermuizen
Jaarlijks sterven miljoenen vleermuizen door botsingen met windturbinebladen - waardoor?
Science, 28-08-2025, door Tim Tomassen (in Nieuwsbrief Kijk)
Het is vrij bekend dat de rotorbladen van windturbines honderdduizenden vogels uit de lucht slaan, maar het is minder bekend dat ze nog veel meer vleermuizen doden. Wetenschappers schatten dat jaarlijks miljoenen vleermuizen een dodelijke botsing maken. Maar wat de dieren naar de turbines lokt, is een raadsel.
Nieuwe experimenten in het lab suggereren nu dat licht de oorzaak is. Vleermuizen gebruiken de helderheid van de sterrenhemel om te navigeren - een visueel signaal dat lijkt op het maanlicht dat windturbinebladen weerkaatsen. Vergelijkbaar met motten die op licht afkomen, lokken deze weerkaatsingen vleermuizen naar de rotorbladen, wat tot dodelijke botsingen leidt. Dat schrijven onderzoekers in Biology Letters.
Maanlicht
Vleermuizen lijken zich ongewoon aangetrokken te voelen tot windturbines. Ze brengen buitensporig veel tijd door in de buurt van de masten en wieken.
Wat ze precies aantrekt is onduidelijk. Maar wetenschappers weten dat vleermuizen navigeren met behulp van de sterrenhemel. Met hun wazige gezichtsvermogen zoeken ze naar heldere gebieden, waardoor ze weten waar de open lucht is en daarheen vliegen. Onderzoekers kwamen op het idee dat turbinebladen misschien genoeg maanlicht weerkaatsen om te lijken op de sterrenhemel, wat vleermuizen naar ze toe lokt.
Doolhof
Om dit idee te testen, deden de onderzoekers experimenten met wilde grijze vleermuizen en zilverharige vleermuizen. Beide soorten zijn vaak slachtoffer van windturbines. In het laboratorium lieten ze de dieren vrij in een donker doolhof met twee uitgangen. Eén uitgang was deels geblokkeerd door een mini-windturbineblad dat kunstmatig maanlicht weerkaatste, de andere was gewoon vrij. Bijna driekwart van de grijze vleermuizen en zelfs bijna alle zilverharige vleermuizen vlogen naar het witte rotorblad.
Hoewel ze middels echolocatie wisten dat er een vrije uitgang was, vlogen ze alsnog naar de geblokkeerde. Volgens de onderzoekers suggereert dit dat vleermuizen voornamelijk hun zicht gebruiken om hun weg te vinden. In het wild kunnen de dieren echolocatie in theorie gebruiken om de rotorbladen te ontwijken, maar het lawaai van de turbines maakt dat misschien moeilijk.
Ander verklaringen
Is het raadsel hiermee opgelost? Niet helemaal, zegt bioloog Christian Voigt tegen de nieuwsredactie van Science. Beide vleermuissoorten nestelen in bomen en zijn niet geëvolueerd om door (grot)tunnels te vliegen. Het experiment is daardoor een slechte simulatie van hun gedrag in het wild. Bovendien is het mogelijk dat de wilde dieren gestresst waren door het experiment.
Volgens hem zijn er dan ook nog steeds andere verklaringen mogelijk. Zo kan het lawaai dat de turbines produceren mogelijk de navigatie van de vleermuizen verstoren of zien de dieren de turbines aan als grote bomen waarin ze kunnen uitrusten. Het is ook mogelijk dat ze worden aangetrokken door de vele insecten die daar vliegen.
Oplossingen?
Toch is dit onderzoek belangrijk. Wetenschappers zijn namelijk op zoek naar manieren om vleermuisdoden te voorkomen. Zo is bijvoorbeeld geprobeerd om de turbines ultrasoon geluid te laten produceren dat de echolocatie verstoort, waardoor de dieren uit de buurt blijven, maar dat had gemengde resultaten. Er is ook geopperd om de windturbines stil te zetten tijdens de uren dat vleermuizen het actiefst zijn, maar daar is de industrie geen voorstander van.
Dit onderzoek suggereert nu dat het misschien kan helpen om de kleur van de turbinebladen aan te passen zodat ze minder maanlicht reflecteren. Het is in ieder geval het proberen waard.
Bron: Biology Letters, Science, Bats flying through a Y-maze are visually attracted to wind turbine surfaces
terug naar de vragenlijst
terug naar het weblog
^