Wijsheid van Jezus ben Sirach: Alles bestaat twee aan twee, het een tegenover het ander…
In het eerste hoofdstuk van de Bijbel, Genesis 1, wordt beschreven hoe God begon te scheppen door zaken, die blijkbaar eerst een eenheid vormden, in tweeën te delen, te scheiden; het Hebreeuwse ‘bara’ betekent namelijk niet scheppen, maar scheiden. Gods scheppende werkzaamheid was een scheidende werkzaamheid. De rust van de eenheid werd beëndigd door die eenheid te scheiden en daardoor werd die rustende eenheid een twee-eenheid: een werkzame eenheid.
Eerst werden hemel en aarde gescheiden (Gen. 1:1); daarna licht en donker, dag en nacht (1:3-5). Vervolgens kwam er een scheiding tussen hemelwater en water op aarde, in dat aardse water werd het land van de zee gescheiden (1:6-10). Daarna kwamen zon en maan aan de hemel om dag en nacht te scheiden (1:14-18) en levende wezens in de zee en in de lucht (1:20-21), en alle soorten vee en wilde dieren (1:24-25).
Toen schiep God de mens als zijn evenbeeld, als evenbeeld van God schiep Hij hem, mannelijk en vrouwelijk schiep Hij de mensen (1:27); en ten slotte werd de eenheid van dat eerste tweetal, ‘de mens’, gescheiden in Adam en Eva (2:21-23)
Door de rustende eenheid te scheiden in een twee-eenheid, kwam de schepping tot leven, in beweging.
De hellenistisch joodse wijsgeer uit de tweede eeuw v.Chr., Jezus ben Sirach, die het bijbelboek 'Wijsheid van Jezus ben Sirach' (Ecclesiasticus) schreef, maakte daarin een daarmee samenhan-gende opmerking:"Alles bestaat twee aan twee, het een tegenover het ander. God heeft niets gemaakt, wat onvolledig is."
(Wijsheid van Jezus ben Sirach 42:24)
Julius Schnorr von Carolsfeld - Die Bibel in Bildern (1860) houtsnede
De uitdrukking 'twee aan twee' betekent: gepaard, paarsgewijs, in tweeën, tweevoudig. Volgens Jezus ben Sirach bestaat alles wat God heeft geschapen uit evenwichtig met elkaar samenhangende tegendelen.
Daar het kunstwerk dat door een kunstenaar wordt gemaakt, een weergave is van de kenmerkende eigenschappen van de scheppende kunstenaar zelf, is God blijkbaar een eenheid van tegendelen, want als God besluit de mens te maken naar zijn evenbeeld, schept God man en vrouw. Zij vormden samen een verenigde tweelinggeest, samen uit God voortgekomen, in de toestand van eenheid van zo’n zelfde tweelinggeest, die God blijkbaar is; maar met de éne naam 'God' wordt die twéévoudige zelfstandigheid toch als een éénheid aangeduid.
Wat 'monotheïsme' wordt genoemd, is een eenheid in verscheidenheid.
Zou dat niet zo zijn, dan zou er over een monotheïstische god niets kunnen worden gezegd, want bewustwording, kennis, is 'onderscheiding', is: het ene van het andere onderscheiden.
Een uitsluitend 'monotheïstische' god is een onkenbare leegte en van wat je niet kunt kennen, kun je ook niet houden. Alleen naar wat je kent, kan je liefde uitgaan.
In Genesis 2 wordt 'ha Adam', ‘de mens’ als verenigde tweelinggeest vervolgens gedeeld tot een gedeelde tweelinggeest: Adam en Eva. De onvermijdelijke uitkomst van deze redenering is, dat ook God als zelfstandigheid een verenigde tweelinggeest is, een tot een eenheid samengevoegde mannelijke en vrouwelijke tweelinggeest, God, doordat God als man en vrouw als geestgedaantes lichtgedaantes zijn, die in liefde geheel in elkaar zijn opgegaan tot een tweevoudige eenheid. Door hun scheppende werkzaamheid als man en vrouw in die eenheidstoestand, vermenigvuldigen zij zich tot een evenbeeld van zichzelf: Adam en Eva als man en vrouw, een uitdrukking van het goddelijke mannelijke en vrouwelijke van God als vader en moeder.
God als man en vrouw zijn in de gedeelde toestand als een dubbele punt : die zich in de verenigde toestand als een punt ・ vermenigvuldigen tot een nieuwe ・, de mens, die in de gedeelde toestand zo’n zelfde dubbele punt : blijkt te zijn. Samen vormen zij dan het goddelijke gezin :: , ◻︎ of x , de geestelijke vader, moeder, zoon en dochter.
Volgens Jezus ben Sirach is God een eenheid van tegendelen, een eenheid in verscheidenheid, die verborgen is, doordat de tegendelen in elkaar zijn opgegaan, waardoor er toch één de buitenkant vormt juist door die eenheid van tegendelen: 'binnen en buiten'.
Als alles twee aan twee bestaat, moet er ook tegenover de tweeheid nog een andere tweeheid bestaan, in de vorm van beide dubbele punten :: . Als daar weer een tweeheid tegenover wordt gezet, ontstaat de kubus. Het blijft immers niet bij het ene goddelijke gezin met Adam en Eva, er zijn in God oneindig veel goddelijke gezinnen, waardoor er een familie ontstaat en waardoor de kubus ten slotte uitzet tot de mensheid als een bol.
Volgens de Griekse wijsgeer Herakleitos (540-480 v.Chr.) bestaat alles uit tegendelen die met elkaar samenhangen:
"Het tegenstrijdige stemt overeen, uit verschillen ontstaat de mooiste samenhang, alles komt voort uit tweestrijd."
Ook het Chinese wijsheidsboek I Tjing (het boek der veranderingen) berust geheel op het beginsel van de evenwichtige samenwerking van tegendelen: jin en jang, donkere koelte en lichtende warmte. In het bijzonder hexagram 31 bevestigt Jezus ben Sirachs opvatting:
䷞ 31 Sièn - De inwerking (Het hofmaken, wederzijdse beïnvloeding, familiebanden)
De volgorde: Nadat hemel en aarde er zijn, zijn er ook de afzonderlijke dingen. Nadat de afzonderlijke dingen het aanzien hebben gekregen, zijn er de beide geslachten. Nadat het mannelijke en vrouwelijke geslacht er zijn, is er ook de verhouding tussen echtgenoot en echtgenote. Nadat de verhouding tussen echtgenoot en echtgenote er is, is er de verhouding tussen vader en zoon. Nadat de verhouding tussen vader en zoon er is, is er de verhouding tussen vorst en dienaar. Nadat het onderscheid tussen hoog en laag aanwezig is, kunnen de regels van de orde en van het recht ingrijpen.
Het oordeel: De inwerking. Welslagen. Bevorderlijk is standvastigheid. Een huwelijk brengt heil.
Commentaar op de beslissing: Inwerking beduidt wekroep. Het zwakke is boven en het sterke beneden. Hun beide krachten roepen en antwoorden elkaar, zodat ze zich met elkaar verenigen. Stilhouden en blijheid. Het mannelijke plaatst zich onder het vrouwelijke. Dit is de reden waarom wordt gezegd: welslagen. Bevorderlijk is standvastigheid. Een huwelijk brengt heil. Hemel en aarde beïnvloeden elkaar en alle dingen krijgen vorm en verschijning.
De geroepene weet de harten der mensen te beïnvloeden en de wereld komt tot vrede en rust. Als men de invloeden beschouwt die ervan uitgaan, kan men de natuur van de hemel en aarde, en alle schepselen onderkennen.
terug naar God als man en vrouw
terug naar het weblog
^